Ernst Theodor Amadeus Hoffmann

Ο Ernst Theodor Amadeus Hoffmann (1776-1822), εμβληματική μορφή του ρομαντισμού στη γερμανική λογοτεχνία έζησε στα τέλη του 18ου με αρχές του 19ου αιώνα. Γεννήθηκε στο Κένιγκσμπεργκ της Πρωσίας από γονείς νομικούς. Από μικρή ηλικία έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τις τέχνες, ιδιαίτερα τη μουσική και τη ζωγραφική, και διακρίθηκε για τις διανοητικές του ικανότητες. Σπούδασε νομικά και εργάστηκε σε διάφορες θέσεις στο πρωσικό δημόσιο. Εγκατέλειψε τη νομική για να εργαστεί ως μουσικός (έγραψε την όπερα "Undine" το 1814), μουσικοκριτικός και διευθυντής ορχήστρας. Στα τριάντα του όμως συνειδητοποίησε ότι δεν θα φτάσει ποτέ στο ύψος των μουσικών που θαύμαζε (ανάμεσά τους ο Mozart, προς τιμήν του οποίου το A. - Amadeus στην υπογραφή του), κι έτσι στράφηκε στη συγγραφή. Μετά την έκδοση των πρώτων διηγημάτων του, ο Hoffmann έγινε γρήγορα ένας από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της εποχής του. Έγραψε πολλές ιστορίες, όπου η πραγματικότητα πλέκεται με δεξιοτεχνία με τη φαντασία αλλά και με κωμικά γεγονότα. Τα έργα του, κυρίως το "Νυχτερινά κομμάτια" (1816), ήταν από τα πρώτα έργα "φρίκης" και επηρέασαν βαθιά πολλούς μεταγενέστερους συγγραφείς, ανάμεσά τους τον Έντγκαρ Άλαν Πόε, τον Ρόμπερτ Λιούις Στίβενσον και τον Φραντς Κάφκα, ενώ η "Δεσποινίς ντε Σκιντερί" μπορεί να θεωρηθεί ένας προάγγελος της "Μις Μαρπλ" της Αγκάθα Κρίστι. Εμπνευσμένος ίσως από τη δική του πάλη να συμφιλιώσει την καριέρα του με τις δημιουργικές του φιλοδοξίες, έδινε σε πολλούς από τους χαρακτήρες του διχασμένη προσωπικότητα, έντιμοι τη μέρα, δολοφόνοι και κλέφτες τη νύχτα. Πολλά χοροδράματα στηρίζονται σε έργα του όπως τα: "Κοπέλια" του Ντελίμπ, "Καρυοθραύστης" του Τσαϊκόφσκι και "Καρντιγιάκ" του Χίντεμιτ, ενώ πολλά άλλα διασκευάστηκαν για το θέατρο.
"Νυχτερινά" κυκλοφόρησε το 2015 από τις εκδόσεις Σμίλη. "Ο Καρυοθραύστης" το 2014 από τις Εκδόσεις Πατάκη. "Η μνηστή του βασιλιά" το 2013 από τις εκδόσεις Λαγουδέρα. "Οι τελευταίες περιπέτειες του σκύλου Μπεργκάτσα" το 2008 από τις εκδόσεις Ερατώ. "Δεσποινίς ντε Σκιντερί" το 2006 από Το Ποντίκι. "Καρυοθραύστης" το 2004 από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος. "Κρέσπελ και Αντωνία" το 2004 από τις εκδόσεις Μαΐστρος. "Κοπέλια. Ο καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικιών" το 2003 από τις εκδόσεις Κέδρος. "Καρυοθραύστης" το 2002 από τις εκδόσεις Άγκυρα. "Το χρυσό δοχείο" το 2002 από τις εκδόσεις Printa. "Η Barbie στον Καρυοθραύστη" το 2001 από τις εκδόσεις Modern Times. "Ο μικρός Τσάχες" το 2000 από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. "Η τρίλια" το 1998 από τις Εκδόσεις Πατάκη. "Ο Καρυοθραύστης" το 1998 από τις εκδόσεις Ποταμός. "Πριγκίπισσα Μπραμπίλα" το 1998 από τις εκδόσεις Οδυσσέας. "Contes Grecs" το 1997 από τις εκδόσεις Kauffmann. "Αληθινό παραμύθι" το 1997 από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. "Βίος και πολιτεία του γάτου Μουρ" το 1997 από τις εκδόσεις Ερατώ. "Περιπέτειες της παραμονής Πρωτοχρονιάς" το 1994 από τις Εκδόσεις Πατάκη. "Το ξένο παιδί" το 1990 από τις εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή. "Ύαινες" το 1987 από τις εκδόσεις Αιγόκερως.
Είχε και συμμετοχή σε συλλογικά έργα. "6 υπέρ ρεαλιστικά διηγήματα" το 2010 από τις εκδόσεις Αιγόκερως. "Κ. Γ. Καρυωτάκης: πεζά και μεταφράσεις" το 2008 από τις εκδόσεις Αλεξάνδρεια.

"Νυχτερινά"

Στις οκτώ νουβέλες που πρωτοκυκλοφόρησαν σε δύο τόμους τη διετία 1816-17 υπό τον τίτλο "Νυχτερινά", ο Ε.Τ.Α. Χόφμαν, ανώτερος δικαστικός του Πρωσικού κράτους, μουσουργός, συγγραφέας και καρικατουρίστας, μας ανοίγει τις πύλες σ' έναν κόσμο όπου βασιλεύουν τα ανεξήγητα προαισθήματα, τα όνειρα, τα σκιρτήματα της ψυχής, οι εκλεκτικές συγγένειες και οι μυστηριώδεις παρουσίες, ξεδιπλώνοντας με μαεστρία και γλαφυρότητα το σκοτεινό και απόκοσμο βασίλειο της νύχτας, με τους αλαφροΐσκιωτους πρωταγωνιστικούς χαρακτήρες του να παραδίδονται στην εξουσία των δυνάμεων του σκότους, θύματα τόσο των εμμονών που τους επιβάλλει ο κοινωνικός περίγυρος όσο και της άρνησής τους να ευθυγραμμιστούν μαζί του. Ανατρέποντας τις παραδοσιακές αφηγηματικές φόρμες, ο Χόφμαν διεισδύει βαθιά στον διαταραγμένο ψυχικό κόσμο των εύθραυστων ηρώων του και αναζητά τα αίτια για την αλλοιωμένη και παραμορφωμένη πραγματικότητα πέρα από τη σφαίρα του υλικού κόσμου, σ' έναν κόσμο όπου κυριαρχούν οι σκοτεινοί μεσαιωνικοί θρύλοι, οι οπτασίες, τα φαντάσματα και η φρίκη.
Μιλώντας για το δαιμονικό στην ανθρώπινη φύση αλλά και προτάσσοντας τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τα όνειρα απέναντι στον ορθολογισμό του Διαφωτισμού, ο Χόφμαν άνοιξε τον δρόμο για την επανάσταση που συντελέστηκε στις αρχές του 19ου αιώνα και συνεχίστηκε με τα έργα του Πόε και, αργότερα, του Κάφκα, όπου η φαντασία παύει πλέον να αποτελεί απλώς και μόνο τρόπο απόδρασης από την πραγματικότητα και αναδεικνύεται σε συνώνυμο της δημιουργικότητας του εσωτερικού κόσμου.
Συγχρόνως, ακροβατώντας ανάμεσα στα όρια του Ρομαντισμού, του φανταστικού αφηγήματος και του Ρεαλισμού, καταθέτει όμως και τις απόψεις του για τη μουσική, τις εικαστικές τέχνες και την αισθητική, αφήνοντας τον αναγνώστη έκπληκτο μπροστά στην πολυμάθεια και στην πολυσχιδή του προσωπικότητα, μη χάνοντας μάλιστα ευκαιρία να σατιρίσει πρόσωπα και πράγματα της εποχής του και να εκφράσει με καυστικό χιούμορ τη δυσφορία του για τον καθωσπρεπισμό και την υποκρισία της υψηλής κοινωνίας.

"Ο Καρυοθραύστης"

 

Η Μαρία στενοχωριέται πολύ όταν σπάει ο αγαπημένος της καρυοθραύστης μια παραμονή Χριστουγέννων, αλλά, όταν το σπίτι ησυχάζει κι όλοι πάνε για ύπνο, ο πληγωμένος καρυοθραύστης ζωντανεύει και η Μαρία ζει απίθανες περιπέτειες μαζί του, ανακαλύπτοντας τη γενναιότητα και τη μεγαλοσύνη του. Ο Τζον Κετς διασκευάζει με μοναδικό τρόπο την αγέραστη ιστορία του Ε.Τ.Α.Χόφμαν, ενώ οι πλούσιες και λαμπερές εικόνες του Ερίκ Πουιμπαρέ καταφέρνουν να μεταφέρουν το κλίμα της εποχής στο σήμερα, δίνοντας νέα ζωή σ’ αυτή τη μαγική ιστορία που μιλάει για την επιμονή και την πίστη του ήρωα και της ηρωίδας στο κοινό τους όνειρο.

  "Η μνηστή του βασιλιά" 

Με τη "Μνηστή του βασιλιά" ο Χόφμαν δεν επιδιώκει να μας προσφέρει άφθονο φιλοσοφικό χιούμορ, αλλά το απόλυτο κωμικό, το γκροτέσκο. Πρωταρχικός στόχος του είναι να μας βγάλει από τo ασφυκτικό πλαίσιο της καθημερινότητας και, μέσα από ένα παράξενο, σχεδόν τρελό, συνονθύλευμα μορφών, εικόνων, χρωμάτων και ήχων, να μας διασκεδάσει και να μας κάνει να γελάσουμε.

"Οι τελευταίες περιπέτειες του σκύλου Μπεργκάτσα"

"Δεν έχω χάσει ακόμα το χάρισμα της ανθρώπινης λαλιάς, και θα μου κάνει καλό να μιλήσω λιγάκι για τα βάσανα και τις χαρές μου με λόγια σαν και τα δικά σας· η γλώσσα σας είναι ό,τι πρέπει για τέτοιες δουλειές, κι οι λέξεις που έχετε βρει για κάποια αντικείμενα και φαινόμενα του κόσμου τούτου καταφέρνουν να περιγράφουν μια χαρά τις λεπτομέρειες και τα χαρακτηριστικά τους."
Έτσι μου μίλησε εκείνο το κρύο βράδυ ο μαύρος σκύλος που συνάντησα στο πάρκο, κι εγώ αφέθηκα στην ιστορία του γιατί έτρεφα μεγάλη συμπάθεια για το γένος των σκύλων, και ιδιαίτερα για τη δική του ράτσα.

"Δεσποινίς ντε Σκιντερί"

Το Παρίσι του 1680 δεν έχει συνέλθει ακόμη από μια σειρά εγκλημάτων που συγκλόνισαν την υψηλή κοινωνία, όταν εμφανίζεται μια νέα απειλή: μια συμμορία δολοφόνων που σκοτώνει και ληστεύει αμέριμνους διαβάτες τη νύχτα. Στο μεταξύ, η ηλικιωμένη αριστοκράτισσα δεσποινίς ντε Σκιντερί, ευνοούμενο μέλος της Αυλής του Λουδοβίκου ΙΔ΄, περνά ήσυχα τα βράδια της γράφοντα ποιήματα και νουβέλες. Αλλά η ηρεμία της θα πάρει τέλος όταν ένα άγνωστος θα φέρει στο σπίτι της μια μυστηριώδη κασετίνα με κοσμήματα ανεκτίμητης αξίας, δώρο από τη συμμορία των δολοφόνων. Αυτή η επίσκεψη θα θέσει, εν αγνοία της, τη ζωή της σε κίνδυνο και θα την κάνει να εμπλακεί σε έναν αγώνα δρόμου για να σώσει έναν αθώο. "Η δεσποινίς ντε Σκιντερί", ένα από τα πρώτα δείγματα κλασικού αστυνομικού μυθιστορήματος, έχει εμπνεύσει πολλούς μεταγενέστερους συγγραφείς του είδους.

"Καρυοθραύστης"

Από κάθε γωνιά, από κάθε χαραμάδα άστραψαν μικρά φωτάκια αμέτρητα. Φωτάκια, που δεν ήταν φωτάκια, αλλά ματάκια γυαλιστερά!
Και γέμισε το δωμάτιο ποντίκια. Συμπαθητικά φαίνονται, είπε με το νου της η Μαρία. Μα ξάφνου άνοιξε το πάτωμα κάτω από τα πόδια της ακριβώς και ξεπρόβαλε από μέσα ένας ποντικός θεόρατος, με εφτά κεφάλια! Και σε κάθε του κεφάλι φορούσε κι από μια κορόνα!

"Κρέσπελ και Αντωνία"

"Μια φορά μονάχα να τόνε δω κι ας πεθάνω", ικέτευε η Αντωνία τον πατέρα της. "Τι πα 'να πει δηλαδή κι ας πεθάνω", ούρλιαξε κάποια στιγμή ο Κρέσπελ, κι ένα ρίγος τον διαπέρασε και τον συντάραξε σύγκορμο.
Με πίκρα και με χιούμορ, αλλά και με εκπληκτική ακρίβεια στις ψυχολογικές προσεγγίσεις των ηρώων του, εκθέτει ο συγγραφέας της αλλόκοτης αυτής ιστορίας τις απόψεις του για τις υπερφυσικές εκείνες δυνάμεις που κυβερνούν τους ανθρώπους, παρέχοντας όχι μόνο ένα ανάγνωσμα για να περνάει η ώρα του αναγνώστη, αλλά και μια υψηλής κλάσεως πραγματεία κατ' αρχάς περί τέχνης και καλλιτεχνών, κατ' ουσίαν όμως περί ζωής και θανάτου.

  "Κοπέλια. Ο καρυοθραύστης και ο βασιλιάς των ποντικιών" 

Μια σειρά παραμυθιών που τα μικρότερα παιδιά μπορούν να ακούσουν από το cd. Τα μεγαλύτερα θα τα διαβάσουν μόνα τους, ακούγοντας το cd. Έτσι θα συνδέσουν την εικόνα με το λόγο και τη μουσική, επιχειρώντας ένα πρώτο απλό βήμα στο χώρο της μουσικής αγωγής.

"Καρυοθραύστης" 

 

'Ο Καρυοθραύστης' κάνει τη φαντασία να βγάζει φτερά, την περιέργεια να ερεθίζει, την αγωνία να ανεβαίνει, τα μάτια να παρακολουθούν τα πιο περίτεχνα και εντυπωσιακά παιχνίδια, τις πιο ονειρικές χώρες του κόσμου, τις πιο σκληρές μάχες μεταξύ των μοχθηρών ποντικών και των γενναίων παιχνιδιών. Την όσφρηση να απολαμβάνει μυρωδιές από έλατα, αρώματα από πούδρες κι από γλυκίσματα των Χριστουγέννων. Την καρδιά να χτυπάει με τα παθήματα του ατρόμητου πρίγκιπα καρυοθραύστη και με την τρυφεράδα και την αφοσίωση της Μαρί χάρη στην οποία λύθηκαν τα μάγια.

  

"Το χρυσό δοχείο" 

Ο κόσμος της φαντασίας και ο κόσμος της πραγματικότητας. Στο "Χρυσό δοχείο" ο Χόφμαν προσπαθεί να δείξει τον κόσμο της φαντασίας και της πραγματικότητας στο σημείο τομής και συνάντησής τους. Με αυτό το μοντέρνο ρομαντικό παραμύθι, με την προτίμηση της φόρμας του παραμυθιού, με την εμμονή στη ρομαντική θεματική και με το τόλμημα της μοντέρνας αφηγηματικής τεχνικής του, ο Χόφμαν φαίνεται να κλείνει με νόημα το μάτι στο σύγχρονο αναγνώστη: "όσο πιο ποιητικό, τόσο πιο αληθινό" (Novalis).

"Η Barbie στον Καρυοθραύστη"

 Ένα από τα ωραιότερα παραμύθια και τις πιο γοητευτικές χορευτικές παραστάσεις όλων των εποχών, ο Καρυοθραύστης, ζωντανεύει η αγαπημένη σας φίλη Barbie. Ταξιδέψτε με την Κλάρα στη φανταστική Χώρα των Γλυκών, μοιραστείτε τις περιπέτειές της με τον Καρυοθραύστη όταν έρχονται αντιμέτωποι με τον κακό Βασιλιά των Ποντικιών και αφεθείτε στη μαγεία της αποκάλυψης του προσώπου που κρύβεται πίσω από την ξύλινη μορφή του Καρυοθραύστη. Όταν ο κόσμος του παραμυθιού συναντά την πραγματικότητα, τότε μπορεί να συμβούν και τα πιο απίθανα πράγματα!

  "Ο μικρός Τσάχες"

Ο Ε.Τ.Α. Χόφμαν, μια μεγαλοφυής και πολυσχιδής προσωπικότητα, αποτελεί ένα ιδιαίτερο σημείο αναφοράς στη μετάβαση από το ρομαντισμό στο ρεαλισμό. Ξεκινά από την ακριβή παρατήρηση της πραγματικότητας, που σιγά σιγά, μέσα από μια παράξενη σύνθεση χρωμάτων, ήχων και συναισθημάτων, φτάνει να γίνεται ένας κόσμος αλλόκοτος, ένας κόσμος που τον κυβερνά το ανεξήγητο, το μυστηριώδες, το θαυμαστό. Όπως αποδεικνύουν και οι τέσσερις σύντομες νουβέλες που συγκεντρώνονται σ' αυτόν τον τόμο (Ο μικρός Τσάχες, Ο σωσίας, Το γωνιακό παράθυρο του ξαδέρφου μου και Ο σύμβουλος Κρέσπελ - τα τρία πρώτα μεταφράζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα), ο Χόφμαν είναι ένας μάστορας της φανταστικής λογοτεχνίας και -μαζί με τους Γκαίτε και Μάινε- ένας από τους μεγαλύτερους Γερμανούς συγγραφείς, που άλλοτε είναι ήπιος και γλυκός" κι άλλοτε (τα λόγια είναι του Στέφαν Τσβάιχ) "δηκτικός και κακός, που μεταμορφώνει τους ανθρώπους σε καρικατούρες και τέρατα."

 

"Η τρίλια" 

"Ο Καρυοθραύστης" 

 

 'Ο Καρυοθραύστης' κάνει τη φαντασία να βγάζει φτερά, την περιέργεια να ερεθίζει, την αγωνία να ανεβαίνει, τα μάτια να παρακολουθούν τα πιο περίτεχνα και εντυπωσιακά παιχνίδια, τις πιο ονειρικές χώρες του κόσμου, τις πιο σκληρές μάχες μεταξύ των μοχθηρών ποντικών και των γενναίων παιχνιδιών. Την όσφρηση να απολαμβάνει μυρωδιές από έλατα, αρώματα από πούδρες κι από γλυκίσματα των Χριστουγέννων. Την καρδιά να χτυπάει με τα παθήματα του ατρόμητου πρίγκιπα καρυοθραύστη και με την τρυφεράδα και την αφοσίωση της Μαρί χάρη στην οποία λύθηκαν τα μάγια.'

"Πριγκίπισσα Μπραμπίλα" 

Καρναβάλι στη Ρώμη. Χαρούμενοι μασκαράδες, τσαρλατάνοι, μάγοι, αληθινοί και φανταστικοί πρίγκιπες και πριγκίπισσες, δοκιμάζουν σ' ένα γαϊτανάκι παρεξηγήσεων τον έρωτα ενός φτωχού ζευγαριού: της πανέμορφης κεντήστρας Υακίνθης και του φαντασμένου ηθοποιού Τζίλιο Φάβα. Στη δεύτερη ιστορία, στον Ζάντμαν, ένας φοιτητής διακατέχεται από τα φαντάσματα των παιδικών του χρόνων, ενώ οι δικοί του προσπαθούν μάταια να τον προσγειώσουν στην πραγματικότητα. Στην τρίτη ιστορία, στον Δον Χουάν, μια παράσταση της όπερας Ντον Τζοβάνι γίνεται αφορμή για μια μεταφυσική εμπειρία. Τρεις ιστορίες που καλύπτουν όλο το φάσμα του έργου του Ε. Τ. Α. Χόφμαν και μαρτυρούν πόσο εύθραυστη είναι η ανθρώπινη ευτυχία.

"Αληθινό παραμύθι"

"Βίος και πολιτεία του γάτου Μουρ" 

"Δισταχτικά και με τρεμάμενη καρδιά, παραδίδω στο αναγνωστικό κοινό αυτές τις λιγοστές σελίδες που ανάβλυσαν από τα κατάβαθα του Είναι μου τις γλυκές ώρες της σχόλης και της ποιητικής έμπνευσης: θα βρει μέσα τους ζωγραφισμένη τη ζωή, με τις ελπίδες καί τα βάσανά της και τους πόθους της". Έτσι ανοίγει την αυλαία ο Γάτος Μουρ - ή ο Ε.Τ.Α. Χόφμαν; Το κατ' εξοχήν αυτοβιογραφικό έργο του, όπου οι ταραχές και οι αναστατώσεις της δικής του ζωής χαράζουν την πορεία του Κράισλερ, τα βάσανα και οι πόνοι της δικής του καθημερινότητας περνούν στον ήρωά του, η δική του αγάπη πυρπολεί και την καρδιά του μουσικού Γιοχάνες Κράισλερ στο βιβλίο του. Ο Γάτος Μουρ, από την άλλη, είναι ένα πλάσμα με τόσο ανάγλυφα χαρακτηριστικά, που καμιά σχέση δεν έχει με τα ζώα-σύμβολα των μύθων και των παραμυθιών. [...]

"Περιπέτειες της παραμονής Πρωτοχρονιάς"

 

"Το ξένο παιδί" 

Το ξένο παιδί έρχεται από το βασίλειο των νεράιδων, και ταυτόχρονα ζει σαν δύναμη της φαντασίας μέσα στον Φέλιξ και την Κρίστλιμπ. Τα θαυμάσια παιχνίδια στο δάσος είναι, αν τα καλοεξετάσουμε, παιχνίδια της φαντασίας - ποιο παιδί δεν χρησιμοποίησε ένα μπαστούνι για άλογο, όπλο ή σπαθί; Και δεν χτίσαμε κάποτε πύργους από άμμο, πέτρες και κοχύλια; Δεν ονειρευτήκαμε ότι πετάμε; Αν όμως παραδεχτούμε ότι το ξένο παιδί είναι η προσωποποίηση της φαντασίας, τότε θα πρέπει ο κύριος παιδαγωγός Μελάνης να είναι οι ανθρώπινες γνώσεις, οι "επιστήμες". Και η μάχη της νεραϊδοβασίλισσας με τον βασιλιά των νάνων θα πρέπει να είναι η ποιητική παρουσίαση του αγώνα ανάμεσα στις δυνατότητες που έχει ο άνθρωπος για να γνωρίσει και να καταλάβει τον κόσμο: τη φαντασία και τη γνώση.
Όμως γιατί ένας σχολαστικός ψευτοσοφός δάσκαλος παρουσιάζεται σαν επιστήμονας;
Πρέπει να ξαναθυμηθούμε ότι το παραμύθι γράφτηκε πριν από 160 χρόνια περίπου. Τότε οι επιστήμες βρίσκονταν ακόμα σ' ένα στάδιο που επέτρεπε μια τέτοια παρατραβηγμένη περιγραφή... (Από τον επίλογο, του Γκέρχαρντ Σνάιντερ, στην έκδοση του Kinderbuchverlag, Βερολίνο 1980)

"Ύαινες"

"6 υπέρ ρεαλιστικά διηγήματα" 

 

Περιλαμβάνονται τα διηγήματα:

- Ε.Τ.Α. Χόφμαν, "Ο ιππότης Γκλουκ"
- Ριονοσούκε Ακουταγκάουα, "Στο σύδεντρο"
- Γιούρι Τινιάνοφ, "Ο υπολοχαγός Κιγιέ"
- Μαρσέλ Αιμέ, "Η κάρτα"
- Ζενεβιέβ Σερό, "Η νοσταλγία του Ζονγκουλντακ"
- Μισέλ Τουρνιέ, "Το τέλος του Ροβινσώνα Κρούσου"

"Κ. Γ. Καρυωτάκης: πεζά και μεταφράσεις"   

 

 "Ποιοι ήταν οι λόγοι που ώθησαν τον Κ.Γ. Καρυωτάκη, τον τελευταίο χρόνο της ζωής του, στην πεζογραφία; [...] Τι ήταν αυτό που τον έκανε να υπερβεί το φράγμα του στίχου και να αναζητήσει άλλα, πιο ευρύχωρα πεδία, στα οποία πίστεψε, προς στιγμή, ότι θα είχε μεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων;
[...] Τα γραμμένα τον τελευταίο χρόνο της ζωής του ποιητή (1927-1928) εννέα πεζά προαναγγέλλουν ένα τέλος. Στοιχειοθετούν το σκληρό κέλυφος μιας σιωπής που, προσώρας, είναι διάχυτη, σαν αίσθηση απειλής, με ευδιάκριτη την τάση να συρρικνωθεί και να συγκεκριμενοποιηθεί. Αποτελούν τους "πικρούς" καρπούς μιας ανεξέλεγκτης, όσο και επώδυνης, εκφραστικής κρίσης, αξεδιάλυτα συναρτημένης με ένα πνευματικά και σωματικά βιωνόμενο υπαρξιακό αδιέξοδο. [...] Ο συγγραφέας τους, διακατεχόμενος από το οδυνηρό αίσθημα της ματαιότητας κάθε ψυχικής επαφής και συνεννόησης με τους ανθρώπους, "μπαινοβγαίνει με ποιητική άνεση και με τελικό του όπλο τη σάτιρα στη δική του νέκυια" [...] Πουθενά αλλού στο προηγούμενο έργο του δεν εντοπίζεται "τόσο έντονο, και εμφανιζόμενο ως αρχετυπικό, το "μαύρο"· ένα "μαύρο" που, στην προκειμένη περίπτωση, υπέχει θέση διαβατηρίου για την οικειοθελή κατάβασή του στον θάνατο."
(από την εισαγωγή του Κ. Γ. Παπαγεωργίου)
"Εξετάζοντας την πρόσληψη των καρυωτακικών μεταφράσεων από την εποχή τους ώς τη δική μας, διαπιστώνει κανείς ότι, πράγματι, σύσσωμη η κριτική που υποδέχτηκε θετικά έως θριαμβικά το έργο του Καρυωτάκη εξύμνησε τις μεταφράσεις του. [...]
Ο Καρυωτάκης αντιμετώπιζε τη μετάφραση, όπως οι περισσότεροι γλωσσομαθείς λόγιοι και ποιητές της εποχής του και όχι μόνο, ως πεδίο λογοτεχνικού διαλόγου και δεξαμενή αισθητικών προτύπων. [...] Επιπροσθέτως, φαίνεται ότι επένδυε στον γαλλικό πολιτισμό όσες προσδοκίες του διέψευδε η ασφυκτική ελληνική πραγματικότητα· δηλαδή με τα διαβάσματα και τις μεταφράσεις δημιουργούσε, ίσως, έναν ενδιάμεσο κόσμο, εξ ορισμού φιλικό, λόγω της βιβλιακής του υφής, και προκλητικό, εφόσον δεν κατατρυχόταν από τα τεράστια ελληνικά αδιέξοδα της εποχής, έναν κόσμο ανοιχτών οριζόντων. [...]
Η σύγχρονη μεταφρασεολογία μάς οδηγεί, όσον αφορά τις μεταφράσεις του Καρυωτάκη και τη θέση τους στο έργο του, μέσα από άλλα μονοπάτια, στην αρχική παραδοχή: οι μεταφράσεις του είναι αριστοτεχνικές· όχι όμως επειδή είναι πιστές ή ηθικές, αλλά γιατί εκπληρώνουν στους στόχους του ποιητή και της εποχής του."
(από την εισαγωγή της Τ. Δημητρούλια)