Συζητώντας με τη Δέσποινα Μάντζαρη

Ερώτηση 1η: Ποιος είναι ο/η αγαπημένος/η συγγραφέας;

Δ.Μ.: Αρκετοί/ές, αλλά θα ξεχωρίσω ανάμεσά τους λίγους από τη λογοτεχνία φαντασίας που είναι η αγαπημένη μου. Τέρρυ Πράτσετ, Ούρσουλα λε Γκεν, Μάικλ Μούρκοκ και φυσικά Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν.

Ερώτηση 2η: Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε;

Δ.Μ.: Θέλω πολύ να πω Όλιβερ Τουίστ, αλλά νομίζω πως το πρώτο -που μου έκανε εντύπωση τουλάχιστον- ήταν ένα εικονογραφημένο με ποντίκια που γυρίζουν τον κόσμο. Δε θυμάμαι τον τίτλο. Μου είχε φανεί φοβερό που τα ποντίκια έπιναν μπύρα στη Γερμανία, μάζευαν παπαρούνες στην Ολλανδία και έτρωγαν κρουασάν στη Γαλλία. Ακόμα δεν ξέρω γιατί μου είχε φανεί τόσο φοβερό.

Ερώτηση 3η: Τι σημαίνει η συγγραφή για εσάς;

Δ.Μ.: Μερικές φορές σημαίνει μια λευκή σελίδα του word με τον κέρσορα να αναβοσβήνει και τα δάχτυλα ακινητοποιημένα στα πλήκτρα του υπολογιστή για ώρες, φρύδια, χείλια σουφρωμένα. Ευτυχώς, όμως, τις περισσότερες σημαίνει καταιγισμός ιδεών και ένα αίσθημα πως οι ώρες της ημέρας είναι πολύ λίγες για να προλάβω να γράψω όσα πρέπει πριν με πάρει ο ύπνος.

Ερώτηση 4η: Ποια είναι η πηγή έμπνευσή σας;

Δ.Μ.: Τα αδέρφια μου προς το παρόν. Και οι φίλοι μου. Υπάρχει υλικό για τόμους. Στοιχεία του περιβάλλοντα χώρου εμπλουτίζονται από μικρά καθημερινά πράγματα, όπως φυσικά και από βιβλία, ταινίες, σειρές.

Ερώτηση 5η: Τι σας "ώθησε" να ξεκινήσετε τη συγγραφή;

Δ.Μ.: Ένας καφές με ένα φίλο όταν ήμασταν ακόμα φοιτητές στη Σάμο. Μόλις καθίσαμε του είπα ότι η συγκάτοικός μου είναι εξωγήινη. Γέλασε και με ρώτησε από πού είναι. Και του είπα. Τότε κατάλαβα πως μπορώ να φτιάχνω ιστορίες. Η συγκεκριμένη αναμένεται να κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κέδρος μέσα στο 17’, με τίτλο: «Η Μι, ο Μο και το Ούφο». Το βιβλίο είναι βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, γιατί όπως σας είπα, η συγκάτοικός μου είναι εξωγήινη.

Ερώτηση 6η: Πως θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας "Μία, το αόρατο κορίτσι";

Δ.Μ.: Γρήγορο, απλό, αστείο ίσως. Η αφήγηση γίνεται σε α’ πρόσωπο και παρακολουθούμε όσα συμβαίνουν μέσα από τα μάτια ενός κοριτσιού που βρίσκεται μπροστά σε πολλά διλλήματα και καλείται να πάρει γρήγορες αποφάσεις. Το διδακτικό κομμάτι δεν είναι σαφές, γιατί η μικρή δεν ξέρει τι πρέπει να κάνει. Μπουρδουκλώνεται, πέφτει, σηκώνεται, τρέχει, κλαίει, αγωνιά. Αναγνωρίζει όμως τους φίλους, κατανοεί τις προθέσεις, συγκρίνει και μετράει καταστάσεις, είναι ανοιχτή σε νέες ιδέες και ιδεολογίες, ζυγίζει τα στερεότυπα. Λειτουργεί με βάση το ένστικτο και προσπαθεί να δράσει όσο καλύτερα μπορεί. Αγωνίζεται. Στην αρχή μόνο για τον εαυτό της, στη συνέχεια και για άλλους.

Ερώτηση 7η: Τι σημασία έχουν τα χρώματα στη ζωή σας; Ποιο είναι το αγαπημένο σας χρώμα;

Δ.Μ.: Χρώμα είναι τα πάντα και βρίσκεται παντού. Το αγαπημένο μου είναι το όκτρινο, όπως το ονόμασε ο Τέρρυ Πράτσετ, και είναι αυτό της μαγείας. Το χρώμα των ανθρώπων, από την άλλη, μιας και αυτό είναι το θέμα του βιβλίου, δεν έχει καμία απολύτως σημασία.

Ερώτηση 8η: Η Μία είναι ένα κορίτσι αλλιώτικο από τα άλλα. Το όνομά της είναι συμβολικό, την βγάλατε έτσι για κάποιο λόγο ή απλά έτυχε;

Δ.Μ.: Το όνομα της Μίας προέκυψε από το όνομα της αδερφής μου, στην οποία είναι αφιερωμένο το βιβλίο. Σε μια συζήτηση για τα παιδικά μας χρόνια, μου είπε πως η υπεροπτική συμπεριφορά μου σαν πρωτότοκο την έκανε να νιώθει αόρατη πολλές φορές. Εξού και το αόρατο κορίτσι. Και η στριμμένη μεγαλύτερη αδερφή της Μίας, φυσικά. Ήταν μια προσπάθεια για να εξιλεωθώ επειδή της έκανα βασανιστήρια και τη ζωή πατίνι όταν ήμασταν μικρά. Για τον αδερφό μου, που είναι ακόμα πιο μικρός, μάλλον πρέπει να του γράψω έπος.

Ερώτηση 9η: Στο βιβλίο σας αναφέρεστε στο θέμα του bullying που υπάρχει στο σχολικό περίγυρο των παιδιών. Γιατί πιστεύετε πως αυτό διαιωνίζεται;

Δ.Μ.: Σε μια αρχέτυπη βάση, και σε μαζικό επίπεδο, πιστεύω πως οφείλεται στους νόμους της ζούγκλας. Τα μικρά παιδιά μού θυμίζουν ώρες ώρες προϊστορικούς ανθρώπους, δεν υπάρχει ακριβώς αυτό που λέμε λεπτότητα στους τρόπους, ευγένειες και σεμνοτυφίες. Τα εκτιμώ πολύ γι’ αυτό, σου πετάνε στα μούτρα ό,τι ακριβώς σκέφτονται και όταν βαριούνται σε λένε βαρετό.

Σε ατομικό επίπεδο, όμως, συζητάμε για μια βαθύτερη και πιο ουσιαστική βάση. Εκεί πιστεύω πως όλα ξεκινούν από την οικογένεια. Οι γονείς που λένε στα παιδιά τους ότι είναι τα καλύτερα και τα αποκαλούν πρίγκιπες και πριγκίπισσες έχουν το μεγαλύτερο βάρος της ευθύνης, αν όχι όλο. Γι’ αυτό και διαιωνίζεται το πρόβλημα. Η ισότητα, η ταπεινότητα, η αλληλεγγύη και η ευγενής άμιλλα είναι αυτά που πρέπει να διδαχτούν τα παιδιά στο σπίτι. Ο διαφορετικός από σένα, ο ξεχωριστός, μπορεί να σε μάθει, ο όμοιος δεν έχει να σου προσφέρει κάτι καινούριο. Το παιδί με τα πεταχτά αυτιά, ο κοντός, ο κοκαλιάρης, αυτός με τα πατομπούκαλα, το κορίτσι με τα έξι δάχτυλα, το αγόρι στο αναπηρικό καροτσάκι θα σου μάθει άλλους τρόπους για να κάνεις κάτι, διαφορετικούς για να σκέφτεσαι. Ο αλβανός, ο ινδός, ο πακιστανός θα σου δείξει μια νέα πραγματικότητα, ένα καινούριο κόσμο.

Προσωπικά είχα την τύχη να μεγαλώσω σε επαρχία όπου τα πράγματα είναι πιο απλά. Δεν υπήρχε bullying, ήμασταν παρέα. Θυμάμαι όταν ήρθαν τα πρώτα παιδιά από Αλβανία στο δημοτικό. Έκλαιγαν στην αρχή. Τους έλειπαν οι φίλοι τους. Τους αγκαλιάσαμε. Γίναμε φίλοι. Η Έλενα ήταν η πιο γρήγορη στο τρέξιμο, ο Ιούλιος ο καλύτερος στο μπάσκετ και ζωγράφιζε καταπληκτικά. Τους θαυμάζαμε. Είχαν ταξιδέψει, είχαν αφήσει το σπίτι τους για να ζήσουν σε άλλη χώρα, μάθαιναν να μιλούν και να γράφουν σε μια ξένη γλώσσα, έζησαν ολόκληρη περιπέτεια μέχρι να φτάσουν στην Ελλάδα. Ήταν αξιοθαύμαστο το σθένος τους. Οι υπόλοιποι δεν είχαμε βγει καλά καλά απ’ το χωριό μας. Μου φαίνεται αδιανόητη η κατακραυγή για τους πρόσφυγες σήμερα. Δεν είμαστε έτσι οι έλληνες, είμαστε φιλόξενοι εμείς και ξέρουμε τι πάει να πει ξενιτιά, τι έχουμε πάθει;

Ερώτηση 10η: Η φιλία είναι ένα σημαντικό κομμάτι του βιβλίου σας. Πιστεύετε πως μία φιλία μεταξύ διαφορετικών εθνικοτήτων ή χρώματος μπορεί να επιβιώσει;

Δ.Μ.: Μπορεί, ναι. Μπορεί μάλιστα να στεριώσει και να γίνει πολύ δυνατή. Τα λίγα χρόνια που έζησα στο εξωτερικό μού το απέδειξαν αυτό. Η ανομοιογένεια στην κουλτούρα, τα ξένα ήθη και έθιμα είναι κάτι πολύ γοητευτικό. Όμορφοι άνθρωποι, διαφορετικοί, έχουν μεγαλώσει αλλιώς. Στην αρχή δεν καταλαβαίνεις τα αστεία τους, σου φαίνονται παράξενα τα φαγητά τους, τους μαθαίνεις όμως και σε μαθαίνουν. Το μυαλό ανοίγει. Τότε μόνο νιώθεις παιδί αυτού του κόσμου και όχι μόνο μιας μικρής γωνιάς του.

Ερώτηση 11η: Το βιβλίο σας θα το χαρακτήριζα ως μία όμορφη περιπέτεια. Τα πάντα στη ζωή μας είναι μία περιπέτεια; Πρέπει κάποιος να πολεμάει με σθένος για τα πιστεύω του, τη διαφορετικότητα και το γενικό καλό;

Δ.Μ.: Περιπέτεια δεν ξέρω, σίγουρα όμως δεν υπάρχει πρόβα τζενεράλε στη ζωή και καλό θα ήταν να μην είναι κομπάρσος κανείς στη δική του. Πρέπει να παίρνει τα ηνία. Για να επέλθει το γενικό καλό, θα πρέπει να παλέψεις πρώτα με τον εαυτό σου, να κυνηγήσεις τα ιδεώδη και να διεκδικήσεις τα ιδανικά σου. (Αυτά με την προϋπόθεση ότι δεν είσαι μπάρμπας. Γιατί αν κάποιος γίνει μπάρμπας στα 70, τότε μάλλον ήταν και στα 20). Και φυσικά να ακολουθείς τις επιθυμίες και τα όνειρά σου, γιατί μόνο έτσι μπορεί να είναι κανείς ευτυχισμένος. Καλό θα ήταν να αναφερθεί σε αυτό το σημείο ότι τα τελευταία χρόνια πολλοί νέοι (λόγω αναγκαστικού -κι εξαναγκαστικού- περίσσιου ελεύθερου χρόνου) έχουν στραφεί σε ενασχολήσεις καλλιτεχνικής φύσης. Κάπως έτσι γράφτηκε η Μία, κάπως έτσι φτιάχνονται καπέλα, μαριονέτες, μουσική, κοσμήματα, πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά και τόξα. Η γενιά της κρίσης είναι πολύ δημιουργική έχω να σας πω. Δεν είναι όλα μαύρα.

Ερώτηση 12η: Το βιβλίο σας βραβεύτηκε και κέρδισε το "Βραβείο Κυπριακού Συνδέσμου Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου". Πως αισθάνεστε για αυτή σας τη διάκριση;

Δ.Μ.: Χαρούμενη φυσικά και πολύ συγκινημένη. Η διάκριση αποτέλεσε το έναυσμα για να πυροδοτήσει μέσα μου την ελπίδα πως η Μία ίσως αξίζει να διαβαστεί και πως μπορεί να βρει στέγη σε κάποιο εκδοτικό οίκο. Η αλήθεια είναι ότι στάθηκα πολύ τυχερή σε αυτό, γιατί μέσα από την οικογένεια του Μικρού Πολυτεχνείου (όπου είχα την τύχη να γνωρίσω μεγάλους και σημαντικούς δασκάλους των γραμμάτων, όπως τον Ερρίκο Μπελιέ, το Θράσο Καμινάκη και το Λένο Χρηστίδη), ο κύριος Μπελιές, που δυστυχώς έφυγε νωρίς από τη ζωή, με σύστησε σε μια άλλη οικογένεια, αυτή του Κέδρου, και την Αριάδνη Μοσχονά που εμπιστεύτηκε τη Μία και μοιράστηκε μαζί μου όνειρα και σκέψεις για επόμενα βιβλία.

Ερώτηση 13η: Για ποιο λόγο πιστεύετε πως πρέπει οι αναγνώστες να διαβάσουν το βιβλίο σας;

Δ.Μ.: Επειδή έχει πλάκα. Για διασκέδαση, δηλαδή. Νομίζω. Μάλλον. Ο Αϊνστάιν είχε πει πως αν κρίνουμε ένα ψάρι από την ικανότητά του να σκαρφαλώσει σε ένα δέντρο, τότε το ψάρι θα περάσει όλη του τη ζωή πιστεύοντας πως είναι ηλίθιο. Η Μία είναι το ψάρι. Και προσπαθεί να σκαρφαλώσει. Αλλά πέφτει κατά λάθος μέσα στο νερό. Και εκεί ξεκινάνε όλα.

Ερώτηση 14η: Τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες σας;

Δ.Μ.: Να διαβάζουν. Πολύ. Ζούμε σε μια εποχή που οι πληροφορίες είναι καταιγιστικές από παντού. Το βιβλίο είναι μια διέξοδος, η μόνη ίσως, όπου μπορείς να μπεις σε ένα διαφορετικό κόσμο και να φτιάξεις τις δικές σου εικόνες, τους δικούς σου ήχους και τις δικές σου μυρωδιές. Το βιβλίο είναι προσωπική υπόθεση και σε χαρακτηρίζει. Δεν υπάρχει ελαφρύ και βαρύ ανάγνωσμα. Είσαι ό,τι διαβάζεις.

Ερώτηση 15η: Θα θέλατε να μας πείτε μερικά λόγια για το επόμενό σας συγγραφικό βήμα;

Δ.Μ.: Το επόμενο βήμα έρχεται σύντομα και είναι το πρώτο βιβλίο της σειράς: «Τα Χρονικά του Μπίλι βαν ντερ Μπιχλ». Πρωταγωνιστής είναι ο έφηβος Μπίλι που ζει σε ένα κόσμο σε σχήμα ντόνατ –τον Τόρους. Εκεί υπάρχουν πολλά: μάγοι, νάνοι ποδοσφαιριστές, μεθυσμένοι δράκοι, ξωτικά, τρολς, αμπελοφιλόσοφοι αλχημιστές, μαθητευόμενες μάγισσες, χρυσοπράσινοι εφιάλτες, φέικ σούι, αρχαία ξόρκια, απεργοί βαρκάρηδες, τροπικές παραλίες, βαρυτικά παράδοξα, ιπτάμενα κατσίκια, σοφές σεκόγιες, κύκλωπες μπάτλερ, νεκροί -αλλά ζωηροί- συνταξιούχοι, το σκυλάκι με τα 50 κεφάλια που κυνηγάει την ουρά του, η Υποδιεύθυνση Μαύρου Χώματος, Ραδικιών Ανάποδα, Θυμαρακίων και Αιωνίων Μονών. Αντίχειρας και δείκτης. Το κερασάκι στην τούρτα. Τα τέτοια του τέτοιου.

Θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Κέδρος στις αρχές Νοεμβρίου του 16’και το πρώτο βιβλίο έχει τίτλο: «Ένα Ζήτημα Ζωής και Θανάτου». Θα έχει και σκίτσα.

Β.Δ.: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συνέντευξη που μου παραχωρήσατε! Εύχομαι κάθε επιτυχία και καλοτάξιδα όλα τα βιβλία σας!!!

Δ.Μ.: Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία!

Υ.Γ. Κάπου εδώ θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους επιμελητές του κόσμου για την εξαιρετική δουλειά που κάνουν με τα βιβλία. Δεν χώραγε σε καμία απάντηση κάτι τέτοιο, αλλά είναι πολύ σημαντικό κι έπρεπε να ειπωθεί. Οι επιμελητές είναι οι άνθρωποι πίσω από το τελικό αποτέλεσμα, αυτοί που μελετούν, φροντίζουν, μαθαίνουν, αγαπούν -ίσως περισσότερο από τον συγγραφέα καμιά φορά- το βιβλίο. Είναι οι άνθρωποι στα παρασκήνια που αγωνιούν κρυφά.

Πολλά και ξεχωριστά ευχαριστώ στη δική μου καταπληκτική επιμελήτρια, Μαρία Συμεωνίδου. Χωρίς εκείνη, η Μία δεν θα ήταν αυτή που είναι. 

 

 

 

 

Η Δέσποινα Μάντζαρη γεννήθηκε το 1984 στην Επίδαυρο και σπούδασε μαθηματικά. Το πρώτο της μυθιστόρημα για παιδιά, Μία, το αόρατο κορίτσι, έχει βραβευτεί από τον Κυπριακό Σύνδεσμο Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου.

"Μία το αόρατο κορίτσι" κυκλοφόρησε το 2016 από τις εκδόσεις Κέδρος.

 

 

 

 

 

 

 Μία το αόρατο κορίτσι

Βραβείο Κυπριακού Συνδέσμου Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου

Η Μία ζει στα μπλε προάστια της πολύχρωμης πόλης Μηδέν. Αν ήταν και η ίδια μπλε, δε θα είχε κανένα πρόβλημα. Το δέρμα της όμως είναι διάφανο σαν μια σταγόνα νερό. Τα παιδιά στο σχολείο την κοροϊδεύουν, και πολλές φορές εύχεται να ήταν πράγματι αόρατη, όπως την αποκαλούν.

Σαν να μην έφτανε αυτό, εμφανίζεται στη ζωή της και η μυστηριώδης Επιχείρηση Ασήμι. Ποιοι είναι μπλεγμένοι σ’ αυτήν, και ποια είναι τα σκοτεινά τους σχέδια; Το μόνο που ξέρει η Μία είναι πως κάποιοι θέλουν να της κάνουν κακό.

Τι κάνει; Το σκάει φυσικά, βρίσκοντας καταφύγιο στο Σπίτι των Ευχών. Εκεί θα γνωρίσει καινούριους φίλους και θα συναντήσει ανθρώπους όλων των χρωμάτων, όπως και ουράνιους τόξους. Η περιπέτειά της, όμως, μόλις έχει αρχίσει. Γιατί ο κίνδυνος παραμονεύει...