Συζητώντας με τον Γιώργο Κατσούλα

"Γιώργος Κατσούλας: Τα βραβεία είναι άχρηστα το βραδυ"

Ερώτηση 1η: Ποιος είναι ο/η αγαπημένος/η συγγραφέας;

Υπάρχει μόνο ένας συγγραφέας και από κει και πέρα ακολουθούν όλοι οι άλλοι. Τζακ Λοντον.

Ερώτηση 2η: Ποιο είναι το πρώτο βιβλίο που διαβάσατε;

Δεν θυμάμαι. Θυμάμαι όμως ότι ο πατέρας μου μου διάβαζε το βράδυ το “Αγάπη για την ζωή” του Τζακ Λοντον. Η μάχη του ανθρώπου με τον Λύκο χαράκτηκε μέσα μου και ας ήμουν 5-6 χρονών.

Ερώτηση 3η: Τι σημαίνει η συγγραφή για εσάς;

Τρόπος ζωής. Θα γραφώ ακόμη κι αν αποκτήσω εκατομμύρια δολάρια. Δεν το κάνω για να ξεφύγω από την φτώχεια. Δεν μπορώ να σκεφτώ τον εαυτό μου χωρίς να δημιουργεί.

Ερώτηση 4η: Ποια είναι η πηγή έμπνευσή σας;

Κάποιες φορές εμπνέομαι από μεγάλες δημιουργίες άλλων μεγάλων καλλιτεχνών και κάποιες άλλες ,πιο λίγες, σπάνιες θα έλεγα από ποια γυναικά έχω πλάι μου.

Ερώτηση 5η: Τι σας "ώθησε" να ξεκινήσετε τη συγγραφή;

Στα 18 πήγα σπούδασα σκηνοθεσία γιατί λατρεύω τον κινηματογράφο. Την θεωρώ την υψίστη μορφή τέχνης. Επειδή όμως δεν μπορούσα να εκφραστώ ,γιατί ο κινηματογράφος είναι ακριβή τέχνη, εξωτερίκευσα τους προβληματισμούς μου, τις ανησυχίες μου και την αισθητική μου με τη συγγραφή που είναι πιο οικονομική. Ο έξυπνος αναγνώστης και ο σινεφίλ θα παρατηρήσει ότι σχεδόν όλα μου τα έργα έχουν την αισθητική και τους προβληματισμούς των μεγάλων καλλιτεχνών της εβδόμης τέχνης.

Ερώτηση 6η: Πως θα χαρακτηρίζατε τα βιβλία σας;

Βλακείες!!!Χα χα. Όχι πλάκα κάνω. Κοιτάχτε: Δεν είναι όλα μου τα βιβλία καλά. Δεν γίνεται σε έναν τέτοιο όγκο δουλειάς να βγουν όλα καλά. Όλα όμως έχουν ενδιαφέρον. Πιστεύω ότι δεν έχω γράψει κάτι αδιάφορο. Ο καθένας κάτι μπορεί να βρει και να αγαπήσει. Μου αρέσει να έχω μεγάλη γκάμα. Όλοι χωράνε στο έργο μου. Και αυτός που θέλει να διαβάσει μια περιπέτεια να του περάσει η ώρα, και αυτός που ψάχνει το βάθος και την ουσία των πραγμάτων, και αυτός που θέλει να δει συναίσθημα και ερωτική ιστορία, άλλα και εκείνους που τους ενδιαφέρουν τα βαθύτερα φιλοσοφικά προβλήματα. Οπότε θα τα χαρακτήριζα πολυεπιπεδα. Και πανέμορφα (χι χι)….και υπέροχα…και συγκλονιστικά…και εξαιρετικά…και….και… και…

Ερώτηση 7η: Τα βιβλία σας είναι νουβέλες. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά, τα οποία σας κάνουν να τα αγαπάτε και να καταπιάνεστε με αυτά και όχι με μυθιστορήματα;

Πρώτον ο χρόνος. Δουλεύω σαν σερβιτόρος και αυτή η δουλειά όπως ξέρετε είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρα και απαιτητική. Η νουβέλα και το θεατρικό μου δίνει την δυνατότητα στον λίγο ελεύθερο χρόνο που έχω να πω την ουσία μιας ιστορίας χωρίς να χάνω τον ειρμό μου. Ένα μυθιστόρημα απαιτεί 6 μήνες με ένα χρόνο σκληρής αυτοσυγκέντρωσης και με την δουλειά που κάνω είναι εξαιρετικά δύσκολο. Να φανταστείτε τέλειωσα το πρώτο μου μυθιστόρημα μετα από δυο χρόνια γραψίματος.

Δεύτερον . Αν έχετε προσέξει και οι τρεις νουβέλες μου είναι …φινάλε. Αν τα φανταστούμε σαν ταινίες, θα βλέπαμε ότι και στην σονάτα και στον δρομέα, αλλά και στο πιόνι, προηγούνται άλλα γεγονότα. Ας πούμε στην Σονάτα αν το κάναμε ταινία, θα έδειχνα όλη την ιστορία του ζευγαριού μέχρι να φτάσουμε στην τελική σκηνή του τσακωμού και της ένωσης. Στον δρομέα θα δείχναμε τις προσπάθειες των δυο στρατοπέδων και τους δυο κόσμους που αντιπροσωπεύουν, και θα προετοιμάζαμε την μεταξύ τους αναμέτρηση κλιμακωτά. Στο πιόνι επίσης θα κάναμε το ίδιο. Από την μια ο Βασιλιάς που αναζητάει το τέλειο παιχνίδι και από την άλλη ο ταπεινός που το ετοιμάζει. Φαντάζομαι ήδη τους φίλους του να τον κοροϊδεύουν, την γυναίκα του να τον χωρίζει, στο τέλος να βρίσκει συμμάχους στους πιο ανέλπιστους ανθρώπους και τελικά να πηγαίνει στην αίθουσα για την τελική μάχη. Και όταν επικρατεί να τον περιμένουν έξω οι λίγοι άνθρωποι, οι σπάνιοι που πίστεψαν σε αυτόν. Η νουβέλα λοιπόν μου έδωσε την ευκαιρία να απομονώσω την καλύτερη σκηνή του κάθε έργου και να την παρουσιάσω αυτόνομα. Είναι εκπληκτικό. Όλα στο μυαλό μου στην αρχή ήταν σενάρια για ταινίες. Αλλά δεν βρίσκομαι στην Αμερική.

Ερώτηση 8η: "Το πιόνι απέναντι στον βασιλιά" είναι ένα βιβλίο που μας ταξιδεύει στην αιώνια μάχη του καλού και του κακού, του φτωχού και του πλούσιου. Τελικά το σκάκι είναι μία παρτίδα για δυνατούς λύτες και δυνατά μυαλά;

Το σκάκι είναι μόνο για δυνατά μυαλά. Δεν είναι για οκνηρούς και τεμπέληδες του καφενείου που παίζουνε τάβλι για να “σκοτώσουνε την ώρα τους”. Δεν ασχολήθηκα ποτέ επαγγελματικά, ούτε πήγα σε σχολή. Έπαιζα όμως συνέχεια με τον ξάδερφό μου που πήγαινε σε σκακιστική λέσχη. Πρέπει όλα αυτά τα χρόνια να έχουμε παίξει πάνω από εκατό παρτίδες. Ξέρετε κάτι; Έχω χάσει σε όλες! Αλλά δεν το έβαζα κάτω. Κάποιες παρτίδες μου δημιουργούσαν πονοκέφαλο και κρατάγανε για δυο ώρες περίπου και μια φορά κόντεψα να του πάρω ισοπαλία, αλλά επειδή ήμουν εξαντλημένος δεν είχα καθαρό μυαλό και την πάτησα. Δεν με πειράζει που έχανα συνέχεια. Δεν είναι όμως η νίκη ή ήττα το σπουδαίο στο σκάκι. Εμένα εκεί που με βοήθησε είναι στο να κοιτάω τέσσερις και πέντε κινήσεις μπροστά. Και έτσι όταν γράφω ένα βιβλίο ήδη έχω σκεφτεί τα επόμενα πέντε. Και είναι κάτι πολύ καλό αν αναλογιστεί κανείς ότι η δουλειά που κάνω δεν μου αφήνει περιθώρια σκέψης.

Ερώτηση 9η: Γιατί θελήσατε να δώσετε τη μάχη του σκλάβου με τον βασιλιά μέσω αυτού του παιχνιδιού και όχι κάποιου άλλου;

Το βιβλίο του Γκασπαρωφ «Η ζωή σαν μια παρτίδα σκάκι» μου έκαψε τα σωθικά. Με συγκλόνισε. Εκεί είδα τις εφαρμογές του παιχνιδιού στην πραγματική ζωή. Και λέω: ο Γκασπαρωφ έκανε την αυτοβιογραφία του παραλληλίζοντας την με το σκάκι. Εγώ θα χρησιμοποιήσω το σκάκι για να πω αυτά που με απασχολούν. Δεν είναι όμως μόνο στο Πιόνι που λέω για την μάχη καλού κακού. Το λέω και στον Δρομέα, αλλά και στο θεατρικό “ψυχή από ατσάλι”. Γενικά είναι η αγαπημένη θεματική μου που βρίσκει τις ρίζες της στην ταινία “Ένταση”.

Ερώτηση 10η: "Σονάτα για βιολί και τσέλο" είναι επίσης μία βραβευμένη νουβέλα σας. Αυτή τη φορά το θέμα είναι τελείως διαφορετικό. Πόσο δύσκολο είναι για κάποιον να καταπολεμά τα πάθη του;

Απίστευτα δύσκολο. Απίστευτα. Η μάχη με τον εαυτό μας είναι η μεγαλύτερη και ίσως η σημαντικότερη που πρόκειται να δώσουμε ποτέ. Και λέω ίσως, γιατί φυσικά το σύνολο είναι πιο σπουδαίο από το άτομο. Έτσι αν βρεθούμε σαν καταπιεζόμενοι απέναντι στους καταπιεστές μας σε μάχη εκ παρατάξεως, που θα κρίνει τον πόλεμο, τότε σίγουρα αυτή θα είναι η πιο σημαντική μάχη που θα δώσουμε ποτέ. Φαντάζεστε να σας καλούσε ο Κολοκοτρώνης σε μάχη και να του λέγατε “Έχω κάποια εσωτερικά θέματα να λύσω, δεν είμαι έτοιμος να τα βάλω με τους τουρκαλάδες”.Καταλαβαίνεται τι θέλω να πω; Έλα στην μάχη και ας μισείς τον εαυτό σου. Δεν είναι κάτι σημαντικό εκείνη την ώρα.

Ερώτηση 11η: Στο συγκεκριμένο βιβλίο βλέπουμε μία γυναίκα να προσπαθεί να "ενεργοποιήσει" τον συναισθηματικό κόσμο του συζύγου της. Πιστεύετε πως μπορεί να τα καταφέρει κάποιος ή θα πρέπει ο ίδιος να θέλει να βοηθήσει τον εαυτό του;

Άμα ο άλλος δεν θέλει να σωθεί, που να χτυπιέσαι κάτω δεν γίνεται τίποτα. Δεν πετυχαίνεις τίποτα. Βέβαια πρέπει να δώσεις την μάχη σου. Όταν το αγαπημένο σου πρόσωπο παίρνει την κατηφόρα, οφείλεις να μπεις μπροστά του μέχρι τελικής πτώσεως. Δεν χωράνε ηττοπάθειες και μοιρολατρίες. Πολλές φορές παίρνει και σένα η μπάλα. Αλλά έτσι είναι. Ποιος είπε ότι η αγάπη είναι κάτι εύκολο; Δεν γίνεται στα δύσκολα να εγκαταλείψεις τον άλλον. Δεν τον αγάπησες ποτέ. Αλλά δεν είσαι και θεός. Αν δεν θέλει να σωθεί αποχωρείς με αξιοπρέπεια. Αλλά μάχη δίνεις.

Ερώτηση 12η: Πιστεύετε πως η αγάπη μπορεί να αντέξει σχεδόν τα πάντα;

Υπάρχουν περιπτώσεις που έχει αντέξει τα πάντα. Πόσες φορές άνθρωποι δεν λύγισαν στα βασανιστήρια επειδή πίστευαν σε κάτι που έχει αξία; Πόσες φορές άνθρωποι προτίμησαν να πεθάνουν αυτοί αντί να τιμωρηθούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα; Είναι όμως σπάνιο. Στις μέρες μας οι περισσότεροι αγαπάνε τον εαυτό τους ,όχι τον διπλανό τους. Οπότε στην παραμικρή δυσκολία ,λακίζουν.

Ερώτηση 13η: Έχετε βραβευτεί πολλές φορές από την Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών. Θα θέλατε να μας μιλήσετε για αυτό;

Να στε σίγουρη ότι θα θρουν κι άλλα βραβεία. Τα βραβεία όμως είναι άχρηστα το βραδυ. Πίστεψέ με το ξέρω πολύ καλά. Είναι ωραία γιατί συνοδεύονται και από χρήματα και μπορείς να κανείς κάποιες παράγωγες ή να πληρώσεις κάποιους λογαριασμούς, είναι καλά γιατί δεν συγκινείς μόνο την μάνα σου και τους φίλους σου, αλλά δεν είναι ικανά να γεμίσουν το συναισθηματικό κενό που νιώθει κάποιος. Οπότε δεν με ενδιαφέρουν καθόλου.

Ερώτηση 14η: Σε αυτόν τον χώρο βλέπουμε πως τα μέσα μαζικής επικοινωνίας δεν προβαίνουν στη γνωστοποίηση βραβευμένων συγγραφέων. Που πιστεύετε πως οφείλεται αυτό;

Γενικά έτσι κινείται το σύστημα. Γνωρίζετε εσείς τους βραβευμένους μουσικούς της Ελλάδας; Όχι. Εδώ ο Καβάκος πήρε παγκόσμιο τίτλο και αντί να ταρακουνηθεί το σύμπαν δεν έγινε τίποτα. Εδώ στα κρατικά βραβεία λογοτεχνίας και δεν κουνιέται φύλλο. Αλλά έτσι είναι το σύστημα. Δεν έχει να κερδίσει λεφτά απ’ αυτό. Δεν βγάζει εκατομμύρια όπως από τα μπουζούκια και την μπάλα. Εκεί όλος ο κόσμος ξέρει ποιος βγήκε πρώτος, αλλά στην λογοτεχνία ,στο θέατρο και στην μουσική βράσε φακές. Η Ελλάδα είναι μικρό χωριό. Και φταίει και το γεγονός ότι οι μεσογειακοί λαοί δεν έχουν καλή σχέση με το διάβασμα. Και είναι και η κρίση που επιδεινώνει τα πράγματα. Όταν ο άλλος είναι άνεργος που μυαλό για βιβλίο; Όταν έχεις πολλά στο κεφάλι σου δεν μπορείς να διαβάσεις. Νόμος.

Ερώτηση 15η: Για ποιο λόγο πιστεύετε πως πρέπει οι αναγνώστες να διαβάσουν τα βιβλία σας;

Θα γίνουν πιο μάχιμοι.

Ερώτηση 16η: Τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες σας;

Τίποτα. Μιλάω μέσα από το έργο μου.

Ερώτηση 17η: Θα θέλατε να μας πείτε μερικά λόγια για το επόμενό σας συγγραφικό βήμα;

Ναι. Αυτή την στιγμή τελείωσα το πρώτο μου μυθιστόρημα και μιλάω με έναν πολύ σοβαρό και σπουδαίο εκδοτικό οίκο για την έκδοση του. Μετα έχω πέντε βιβλία που τα γράφω ταυτόχρονα. Έχω την θεατρική διασκευή του “Θαλασσόλυκου” ,που έχω γράψει τις πρώτες δέκα σελίδες, έχω την θεατρική διασκευή της ταινίας “Τα φτερά του έρωτα’ που έχω γράψει τις τελευταίες δέκα σελίδες, έχω την μυθιστορηματική διασκευή του θεατρικού μου “Παραδώστε τους αντιστασιακούς” που έχω γράψει τις πρώτες 15 σελίδες, έχω τις “Ιστορίες του κύριου Λακωνα” που είναι σχεδόν τελειωμένες και είναι φιλοσοφία και το βιβλίο “45 χρόνια Όσκαρ μουσικής” όπου καταπιάνομαι με τα καλύτερα σάουντρακ των τελευταίων 45 χρόνων και είμαι ήδη στην μέση. Δεν ξέρω ποιο θα ολοκληρώσω. Θα γράφω δέκα σελίδες από το καθένα και αναλόγως ποιο θα μου τα σκάσει περισσότερο, θα πάρω φόρα και θα το τελειώσω.

Γεννήθηκε στις 16-2-1981 στην Αθήνα και τελείωσε το τεχνικό λύκειο Ν. Ιωνίας σαν πολύ µέτριος µαθητής. Σπούδασε για έναν χρόνο σκηνοθεσία στη σχολή της Ευγενίας Χατζίκου και θεωρείται ένας από τους µεγαλύτερους συλλέκτες στην κινηµατογραφική µουσική.

Φύση ιδιόρρυθµη, πότε µελαγχολική και µοναχική και πότε έντονη και παθιασµένη. Ο πολύ δύσκολος και εριστικός χαρακτήρας και η εκκεντρική προσωπικότητά του, του δηµιούργησαν πολλά προβλήµατα στους χώρους δουλειάς µε αποτέλεσµα ν' αλλάξει πολλές δουλειές. Έχει εργασθεί σαν µικροπωλητής σε γυναικεία καλλυντικά στους δρόµους της Αθήνας, σαν πλασιέ ιατρικών βιβλίων, σαν χρηµατοοικονοµικός σύµβουλος στην O.V.B., σε συνεργείο αυτοκινήτων, σε εργοστάσιο αλουµινίων, σε περίπτερο, στην τηλεόραση σαν φροντιστής στο "Βέρα στο δεξί", στα καλλιστεία Miss Ύδρα, στο θέατρο στις παιδικές παραστάσεις - Ο µικρός πρίγκιπας, Μόµο και οι Μάγοι του χρήµατος - όλες του Χρήστου Κόκκινου, σε φυλλάδια, λαντζιέρης σε catering και βοηθός σερβιτόρου σε καφετερίες και εστιατόρια της Αθήνας.

Ο δύστροπος και επιθετικός του χαρακτήρας και οι ψυχολογικές του µεταπτώσεις είναι κάτι το οποίο φαίνεται και στα έργα του καθότι κανένας χαρακτήρας δεν είναι άνθρωπος της διπλανής πόρτας. Είναι άνθρωποι που ή έχουν τα πάντα ή δεν έχουν τίποτα. Ή αγωνίζονται για να αποκτήσουν τα πάντα ή αγωνίζονται για να ξεφύγουν από τον πάτο. Ο Κατσούλας στα βιβλία του περιγράφει µια µάχη. Έναν πόλεµο. Είναι η µάχη "των σκλάβων" απέναντι στους καταπιεστές τους. Σ' αυτή όµως τη µάχη δεν τον ενδιαφέρει η νίκη ή η ήττα. Αυτό περνάει πολλές φορές εκτός κάδρου. Εκείνο που τον νοιάζει, είναι ο αγώνας που δίνει ο καθένας. Με τι όπλα πολεµάει, πώς πολεµάει, τι σκέπτεται, τι νοιώθει, τι ονειρεύεται, τι ελπίζει.

(2016) Μακελειό στη σκιά της κοιλάδας του θανάτου, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2016) Παραδώστε τους αντιστασιακούς, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2016) Σονάτα για βιολί και τσέλο, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2016) Το ξημέρωμα της μεγάλης σφαγής, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2015) 15 ταινίες στο φως της κριτικής, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2015) Του έρωτα και του πολέμου, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2014) Κονσέρτο για έναν Δον, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2014) Το πιόνι απέναντι στον βασιλιά, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2014) Ψυχή από ατσάλι, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2013) Άνθρωπος, αυτός ο δρομέας, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2011) Αγωνιστικοί χαιρετισμοί, Αγγελάκη Εκδόσεις

(2009) Κονσέρτο στην άκρη της γης, Δωδώνη

Μακελειό στη σκιά της κοιλάδας του θανάτου

Πρώτο μέρος της τριλογίας γουέστερν, το παρόν έργο μάς μιλάει για την εποχή της σύγκρουσης των Λευκών με τους ιθαγενείς λίγο πριν τη μεγάλη ένωση. Ο Κλιντ Γουέιν ένας σκληροτράχηλος φυσιοδίφης και διάσημος πολεμιστής, καλείται από τους ισχυρούς της κοινότητας να πάρει μέρος σε μια αποστολή για να φέρει πίσω τον γιο τού μεγαλογαιοκτήμονα, ο οποίος έχει απαχθεί από έναν Απάτσι που δούλευε ως σκλάβος στα ορυχεία. Όμως, περίεργα παιχνίδια παίζονται πίσω από την πλάτη του, τα οποία ο ίδιος δεν τα καταλαβαίνει πάρα μόνο όταν είναι κοντά στο τέλος.
Εκπληκτικής γραφής θεατρικό, σχεδόν κινηματογραφικής ταχύτητας, με αυξανόμενη ένταση και ρυθμό, ωστόσο όμως γεμάτο πολιτικά σχόλια που είναι επίκαιρα ακόμη και σήμερα. Ο τραγικός χαρακτήρας Κλιντ Γουέιν, που μας παραπέμπει στον θρυλικό Κιτ Κάρσον, είναι φυσιολάτρης, ειρηνόφιλος και σκοτώνει μόνο σε έσχατη ανάγκη για να επιβιώσει. Οι καιροί όμως προχωράνε πολύ γρήγορα, το σύστημα αλλάζει και πλέον τέτοιους χαρακτήρες τους έχει ανάγκη μόνο για να κάνει τη δουλειά του. Θα μπορέσει άραγε, αυτός ο σκληροτράχηλος ήρωας να κρατήσει την αγνότητά του και τις ηθικές του αξίες, ή το σύστημα θα αποδειχθεί πιο ισχυρό από το άτομο και θα τον ξεζουμίσει για να τον πετάξει;
Τι θα γίνει, θα το διαπιστώσετε διαβάζοντας αυτό το σπουδαίο θεατρικό για έναν ήρωα που αντιπροσωπεύει μια ολόκληρη εποχή και έρχεται σε σύγκρουση με τα μεγάλα συμφέροντα σε μια χώρα που αλλάζει.

Παραδώστε τους αντιστασιακούς

Πρόκειται για το πιο μεστό, το πιο σπαρακτικό, το πιο περίτεχνο, το πιο βαθιά φιλοσοφημένο, το πιο έντονο δραματουργικά, το πιο πυκνό, το πιο λαμπρά μελετημένο έργο του συγγραφέα και ίσως ένα από τα καλύτερα του νεοελληνικού θεάτρου. Ένας χώρος, λίγοι χαρακτήρες και ο συγγραφέας βρίσκεται στο στοιχείο του. Έχοντας να πει μια απλή ιστορία, για τον αν ένας άνθρωπος κάτω από τον φόβο της τιμωρίας ή την επιβράβευση του κατακτητή θα παραδώσει τελικά τους αντιστασιακούς που κρύβει στο υπόγειό του, ο δημιουργός του απλώνεται σε πολλά επίπεδα και μεγαλουργεί σε όλα. Αποφεύγει τα λάθη του παρελθόντος με τις ηθικές διδασκαλίες και τις μεγαλοστομίες, χαμηλώνει τους τόνους και διεισδύει στην ανθρώπινη ψυχοσύνθεση με εντυπωσιακά αποτελέσματα. Από τον τρόπο με τον οποίο ξετυλίγει την αγωνία, με Χιτσκοκική θα έλεγε κάνεις μαεστρία, μέχρι την ανάπτυξη χαρακτήρων και τις μεταξύ τους συγκρούσεις, καθώς και τα φιλοσοφικά και κοινωνικοπολιτικά ζητήματα που βάζει για τη μάχη μεταξύ καρδιάς και μυαλού, συναισθήματος και λογικής, φτιάχνει ένα έργο τεράστιας ψυχολογικής, φιλοσοφικής και συγκινησιακής δύναμης. Διαβάζοντάς το κανείς, είναι αδύνατον να μην τον συνεπάρει η δύναμη της ιστορίας, η ανάπτυξη των χαρακτήρων, οι σπαρακτικοί διάλογοι, και η φιλοσοφική του υπόσταση· παρόλο που το έργο διαδραματίζεται στην περίοδο του ναζισμού, τα ζητήματα που βάζει είναι επίκαιρα ακόμη και στις μέρες μας. Πρόκειται ασφαλώς για τη ναυαρχίδα του πλούσιου έργου του που το πιο εντυπωσιακό απ' όλα είναι ότι γράφτηκε σε μια μόλις εβδομάδα.

Σονάτα για βιολί και τσέλο

Γραμμένη στον εξωπραγματικό χρόνο των τριών ημερών, η νουβέλα αυτή είναι μια ακόμη διπλοβελονιά, ένα ακόμη ντελικάτο και φιναρισμένο έργο, προσεγμένο στην εντέλεια όπως όλες οι νουβέλες του. Το ύφος του συγγραφέα γνώριμο. Ένας χώρος και δυο αντίπαλοι σε μια μονομαχία μέχρις εσχάτων. Μόνο που αυτή η αναμέτρηση δε γίνεται για να τους χωρίσει ή να αναδείξει κάποιον νικητή, αλλά για να ενώσει το πολύπαθο ζευγάρι. Πρόκειται για μια σπαρακτική ερωτική ιστορία, για ένα εντυπωσιακό, βαθύ ψυχογράφημα ταραγμένων ψυχών, πάντα ξεχωριστών, πάντα ανθρώπων που ξεφεύγουν από τον μέσο όρο και την κοινή λογική. Μόνο που εδώ ο συγγραφέας αφήνει τα κοινωνικοπολιτικά του σχόλια να περάσουν στο περιθώριο, στα πίσω - πίσω, με μια εντελώς διακριτική παρουσία και αφήνει τα πάντα στους δυο του χαρακτήρες. Με έναν σφιχτοδεμένο ρυθμό, με μια αριστοτεχνική σύλληψη, με ένα, ανεπανάληπτης δεξιοτεχνίας, ξεδίπλωμα της ιστορίας και με μια εντυπωσιακή δομή, στέρεα και συμπαγή, το έργο αυτό σχεδόν θα μπορούσε να είναι η βάση για μυθιστόρημα ή θεατρικό, ακόμη και για μουσικό έργο. Και είναι εκπληκτικό το πώς κάποιος μπορεί να συνδυάζει την ταχύτητα και την ακρίβεια με τόσο εντυπωσιακά αποτελέσματα χωρίς να του ξεφεύγει "νότα", χωρίς να φαλτσάρει στο παραμικρό.

 

Το ξημέρωμα της μεγάλης σφαγής

Το δεύτερο μέρος της τριλογίας γουέστερν είναι ένα πολυεπίπεδο αριστούργημα. Σε αυτό το έργο ο συγγραφέας καταπιάνεται με τον θεσμό της δουλείας παραμονές του εμφυλίου πολέμου της Αμερικής και πραγματικά κεντάει. Όταν το ξημέρωμα θα έρθει, αφεντικά και δούλοι θα βρεθούν πρόσωπο με πρόσωπο και τότε ο νόμος του ισχυρού θα επικρατήσει. Το έργο είναι αμείλικτο, βίαιο, σκληρό, βάναυσο, όπως αρμόζει στη συγκεκριμένη περίοδο της ιστορίας. Ο συγγραφέας πλάθει έναν κόσμο γεμάτο συγκρούσεις και αντιθέσεις και μέσα σε αυτό το ταραγμένο, πολιτικά και ιστορικά, πεδίο σκιαγραφεί χαρακτήρες διαλεκτικούς με έντονες προσωπικότητες και από τις δυο πλευρές. Πολύ σωστά δεν παρασύρεται από την αγάπη που έχει για τους βασανισμένους και κολασμένους της γης και έτσι περιγράφει τον κόσμο των δούλων ασπρόμαυρα, γεμάτο με μικρότητες αλλά και μεγαλείο. Και αυτό φαίνεται ξεκάθαρα από έναν ήρωα - σύμβολο της παγκόσμιας λογοτεχνίας: Τον μπαρμπα-Θωμά. Ο συγγραφέας επίτηδες τον τοποθετεί μέσα σε αυτήν την ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα όπου το άδικο και ο εξευτελισμός των ανθρώπων κυριαρχούν, και τον αντιμετωπίζει διαλεκτικά: Ο μπαρμπα-Θωμάς έχει και αρνητικό και θετικό ρόλο στην εξέγερση. Όταν το φως θα δώσει τη θέση του στο σκοτάδι όχι μόνο δε θα επέλθει η λύτρωση, αλλά η φρίκη θα φανεί σε όλο της το μεγαλείο. Όπως και στο πρώτο μέρος ο άπλετος ήλιος σήμαινε όλεθρο και καταστροφή. Ωστόσο, το έργο δεν είναι τελείως κατάμαυρο. Ο συγγραφέας αφήνει από μια χαραμάδα, μια αχτίδα φωτός, μια αχτίδα ελπίδας. Και αυτό είναι το πραγματικά θαυμάσιο. Μέσα σε όλη αυτήν τη μαυρίλα, η ήττα δε θα είναι ολοκληρωτική. Δεν μπορεί να είναι ολοκληρωτική. Πάντα κάτι διασώζεται. Πρόκειται για ένα βαρύ έργο, με μια άγρια ομορφιά, με κινηματογραφικό μοντάζ, γρήγορο ρυθμό, αρίστη κλιμάκωση του σασπένς όπου όλα οδηγούνται σ' ένα φινάλε επιβλητικό και μεγαλειώδες, μαλερικών διαστάσεων θα έλεγε κανείς, που ενδέχεται να σοκάρει με την αποτρόπαια και σκληρή γλώσσα του, τους συντηρητικούς.

 

15 ταινίες στο φως της κριτικής

"Το βιβλίο μου δεν είναι για τους πολλούς. Το βιβλίο μου έγινε για τους λίγους. Έγινε γι' αυτούς που θεωρούν τον κινηματογράφο ως υπέρτατη τέχνη και όχι για κείνους που βλέπουν ταινία για να περάσει η ώρα τους. Έγινε για κείνους που όταν βλέπουν μια καλή ταινία εκστασιάζονται όπως οι κουλτουριάρηδες όταν πηγαίνουν θέατρο, όπως οι διανοούμενοι όταν διαβάζουν ένα βιβλίο και όπως οι μορφωμένοι όταν κοιτάνε έναν πίνακα ζωγραφικής. Βέβαια, καλό θα ήταν κάποτε οι λίγοι να γίνουν πολλοί για να μπορούμε εμείς οι λίγοι να γλυτώνουμε από τις βλακείες των πολλών. Αλλά αυτό δεν μπορεί να το κάνει ένας άνθρωπος ή μια ελίτ. Αυτό είναι θέμα κράτους και πού θα δώσει βαρύτητα. Όσο το κράτος είναι τραλαλά τραλαλά μια μικρή ελίτ δεν μπορεί να σώσει τίποτα. Τα μυρμήγκια θα την κατασπαράξουν. Έτσι λοιπόν το βιβλίο μου είναι μόνο για τους λίγους".

Ο εκκεντρικός και πολυγραφότατος συγγραφέας κάνει ένα βιβλίο πραγματικό τσουνάμι το οποίο θα μπορούσε να λέγεται και "Κατσούλας κατά πάντων". Kατά αριστερών και δεξιών, αφεντικών και εργατών, μορφωμένων και αγράμματων, πλουσίων και φτωχών, ηλίθιων και έξυπνων, κομμουνιστών και καπιταλιστών, διανοουμένων και αμόρφωτων, κατά ακραίων και κεντρώων, θρησκόληπτων και άθεων, κομματικών και απολιτίκ ακόμα και κατά της ίδια του της σκιάς. Κανείς δεν ξεφεύγει από την πένα του και τα πυρά του. Ωστόσο εκείνο που μένει στο τέλος δεν είναι το αν συμφωνεί ή διαφωνεί κάποιος, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ξεδιπλώνεται ο συγγραφικός του οίστρος και η βαθιά ανάλυσή του. Μια ανάλυση που βασίστηκε σε μια χρονοβόρα έρευνα και μια εξονυχιστική μελέτη δεκαοκτώ μηνών. Μπορεί η πένα του να είναι επιθετική και προσβλητική, μπορεί να είναι αναλυτικός μέχρι τελικής πτώσεως, αλλά θα μας χαρίσει κείμενα ανατρεπτικά, πληθωρικά, αστεία και μια ανεπανάληπτη κριτική της "ΕΝΤΑΣΗΣ" που δεν υπάρχει σε κανένα βιβλίο και σε κανέναν χάρτη.

Του έρωτα και του πολέμου

Με τούτη εδώ την ποιητική συλλογή, βλέπουμε για πρώτη φορά τη ρομαντική πλευρά του συγγραφέα. Τα ερωτικά του ποιήματα, άλλοτε ευαίσθητα και τρυφερά και άλλοτε έντονα, φλογερά, γεμάτα πάθος, υμνούνε τη γυναικεία ομορφιά και τον απόλυτο έρωτα που είτε οδηγεί στην καταστροφή, είτε στη λύτρωση. Ο άντρας του, αδύναμος μπροστά στη γυναικεία φύση, πάντα υποτάσσεται στον ακραίο ερωτισμό της και στη σαγήνη του κορμιού της και γίνεται έτσι έρμαιο των παθών του. Ανίκανος ν' αντιδράσει, ανίκανος ν' αντισταθεί, υποκλίνεται μπροστά στην τρομερή δύναμη του έρωτα. Αλλά ο συγγραφέας γνωρίζει ότι ο έρωτας για τον έρωτα είναι ένας ασήμαντος προβληματισμός και βάζει δίπλα του τον πόλεμο. Σαν διαλεκτικός που είναι, ενώνει τη ζωή με τον θάνατο, τον έρωτα με τον πόλεμο, κάνοντάς τους ένα εκρηκτικό ζευγάρι, όπου ο ένας δεν μπορεί να ζήσει χωρίς τον άλλον. Ο πολεμιστής του -όπως σε όλα του τα έργα- καλείται να δώσει μάχη απέναντι σε υπέρτερους αντιπάλους σ' ένα τελείως αφιλόξενο, ξένο και εχθρικό περιβάλλον γι' αυτόν. Ποτέ όμως δεν πέφτει αμαχητί, ποτέ δεν πέφτει χωρίς να τα δώσει όλα. Πολεμάει με όλο του το είναι, ξέροντας ακόμη ότι μπορεί και να χάσει. Πρόκειται για ποιήματα βγαλμένα κατευθείαν από την ψυχή, περίτεχνα, κομψά, ακραία που εσωκλείουν μέσα τους έναν Λειβαδίτη, έναν Ρίτσο, έναν Ελύτη, έναν Καβάφη. Όταν μάλιστα αυτά συνδυάζονται σε μία πολυτελή έκδοση με πίνακες παγκόσμιας κλάσης από το κλασικό ρεπερτόριο, καθώς και του δικού μας Γιάννη Νίκου, καθιστούν τη συγκεκριμένη έκδοση ένα εικαστικό και αισθητικό κομψοτέχνημα, ένα πραγματικό διαμάντι για κάθε βιβλιοθήκη.

 

Κονσέρτο για έναν Δον

Υπερφιλόδοξη προσπάθεια του συγγραφέα να χωρέσει τις τραγωδίες της εξουσίας του Σαίξπηρ, την προβληµατική του Νονού και τη θεµατική του Truman show, σε ένα εγχείρηµα που αποδείχθηκε πολύ βαρύ για τις νεανικές του πλάτες (ήταν 25 χρονών όταν το έγραψε). Το έργο βρίθει από µεγαλοστοµίες και φανφάρες και πέφτει πολλές φορές στην παγίδα του κηρύγµατος και της ηθικολογίας. Ωστόσο όµως, και µόνο για την τόλµη του να καταπιαστεί µε ένα τόσο δύσκολο θέµα, σχεδόν ακατόρθωτο, απλησίαστο για οποιονδήποτε άλλον, µας φανερώνει ότι ο συγγραφέας προτιµάει τα βαθειά και να εξερευνεί δρόµους δύσβατους και σκοτεινούς. Και αν στη συγκεκριµένη προσπάθεια δεν τα κατάφερε πλήρως, η µετέπειτα πορεία του µε το "Ψυχή από ατσάλι" τον δικαίωσε πλήρως.

Το πιόνι απέναντι στον βασιλιά

Αν µπορούσε κανείς µε µια λέξη να χαρακτηρίσει το έργο του Κατσούλα αυτή είναι σίγουρα η λέξη "επικό". Σε όλα του τα έργα υπάρχει η σύγκρουση, η µάχη του αδύνατου µε το δυνατό, του απίστευτου µε το πιστευτό, του µικρού µε του µεγάλου. Σε όλο του το έργο ο φαινοµενικά αδύναµος και ανήµπορος αφού περάσει δια πυρός και σιδήρου πάντα επικρατεί ακόµη και όταν χάνει.
Στο παρόν βραβευµένο έργο, που είναι το δεύτερο µέρος µιας τριλογίας που άνοιξε εντυπωσιακά µε τον "δροµέα" και θα κλείσει µε τους "πολεµιστές του νερού" ο συγγραφέας συνεχίζει να εξερευνάει την συντριβή του αδύνατου αυτή τη φορά µέσα από την αναµέτρηση ενός πιονιού [σκλάβου] µε τον βασιλιά [αυτοκράτορα]. Μόνο που εδώ η φόρµα αλλάζει τελείως. Δεν υπάρχει τίποτε το σωµατικό σε αυτήν την αναµέτρηση, τίποτε το µεγαλόστωµο, τίποτε το φωνακλάδικο, η παραµικρή φανφάρα, η παραµικρή επαφή ανάµεσα στους δύο ανυποχώρητους αντίπαλους. Τα πάντα γίνονται εσωτερικά, εγκεφαλικά. Το στήσιµο της άµυνας, τα σχέδια επίθεσης, η προστασία από την φθορά, οι παγίδες, ο αντιπερισπασµός, η τακτική υποχώρηση, η αντεπίθεση, η περικύκλωση. Όλα τα προβλήµατα που συναντάνε οι δύο χαρακτήρες καλούνται να τα ξεπεράσουν µε το µυαλό τους και µόνο χωρίς την παραµικρή βοήθεια από οτιδήποτε άλλο. Μπορεί η µεγαλοφυία να νικήσει και να ξεπεράσει οποιαδήποτε δυσκολία όσο κι αν αυτή φαίνεται ανίκητη ή υπεροπλία, ο πλούτος και ο ισχυρός θα επικρατήσουν στο τέλος;
Όσο κι αν ξέρει κανείς την απάντηση όπως την ήξερε και στον "Δροµέα" δεν είναι δυνατόν να µην εντυπωσιαστεί από την δεξιοτεχνική του µαεστρία, από τον τρόπο µε τον οποίο υφαίνει τον ατσάλινο ιστό του, από τα περίτεχνα τεχνάσµατά του και από την αδάµαστη φαντασία του. Εξάλλου δεν έχει σηµασία ποιος θα κερδίσει ή θα χάσει [αυτά ενδιαφέρουν τους επιφανειακούς ανθρώπους] αλλά µε ποιόν τρόπο θα τα καταφέρει. Και έτσι κατορθώνει να µας κρατάει πάντα στην τσίτα ακόµη και όταν ξέρουµε το τέλος, προσόν που µόνο λίγοι συγγραφείς το έχουν.
Απλά το καλύτερό του έργο.

Ψυχή από ατσάλι

Στην Μακρόνησο, κατά τη διάρκεια των βασανιστηρίων συνέβη ένα πραγματικό θαύμα. Ένας άνθρωπος - ο Δημήτρης Τατάκης - μπόρεσε και άντεξε όρθιος και σακατεμένος από το ξύλο 33 μέρες και νύχτες.

Ο συγγραφέας παίρνει αυτό το πραγματικό γεγονός και δημιουργεί ένα ιδιοφυές σε σύλληψη έργο, σύμβολο για κάθε καταπιεσμένο και αδικημένο. Σαν ένας δεξιοτέχνης μαέστρος επιβάλλεται, στην ορχήστρα και τη διευθύνει με απόλυτη πειθαρχία. Τα πάντα υπάρχουν και τα πάντα βρίσκονται στη θέση τους. Φόρμα και περιεχόμενο, ρεαλισμός και φαντασία, ιστορικότητα και ποιητική αδεία, μελωδία και απαγγελία εδώ γίνονται ένα. Κάτω από την μπαγκέτα του όλα τα αντίθετα, αντί να συγκρουστούν και να εκραγούν, υποτάσσονται και μπαίνουν μέσα σ' έναν κύκλο δημιουργώντας μια τέλεια σφαίρα. Κι εκεί όπου ο οποιοσδήποτε θα έπεφτε με ευκολία στις πολιτικές και συναισθηματικές παγίδες ο Κατσούλας όχι μόνο δεν πέφτει, όχι μόνο τις αποφεύγει, αλλά και χορεύει μαζί τους. Και είναι αυτός ο χορός που προκαλεί τον θαυμασμό. Ένας χορός γεμάτος εντυπωσιακές φιγούρες με τεράστια αυτοπεποίθηση και σιγουριά που πολλές φορές φτάνει στα όρια της αλαζονείας και της εριστικότητας.

Σαν ένας χορευτής που δίνει την τελευταία παράσταση της ζωής του και κατορθώνει ένα πρόγραμμα με τεράστιο βαθμό δυσκολίας να το κάνει να φαίνεται παιχνιδάκι. Εδώ ο Κατσούλας χορεύει breakdance σε ναρκοπέδιο και βγαίνει θριαμβευτής.

Άνθρωπος, αυτός ο δρομέας

Μόνο μια διάνοια θα μπορούσε να χωρέσει χιλιάδες χρόνια ανθρώπινης ύπαρξης σε λίγες μόνο σελίδες και να δημιουργήσει ένα πραγματικό έπος σε 5 μόνο μέρες. Ένα ανθρώπινο έπος, μια καταιγιστική περιπέτεια για την αιώνια μάχη μεταξύ ανθρώπου και μηχανής. Εμπνευσμένος από τη θρυλική μονομαχία στο σκάκι του Γκάρι Γκασπάρωφ με έναν υπερεξελιγμένο υπολογιστή, τα κατορθώματα του υπερμαραθωνοδρόμου Κωσταντίνου Καρνάζη και από την ταινία ο "Εξολοθρευτής", ο "πολεμοχαρής" συγγραφέας βρίσκει την αφορμή για να περιγράψει μια ακόμη μεγάλη μάχη ανάμεσα σε δύο αντίπαλους που αρνούνται να το βάλουν κάτω για τον οποιοδήποτε λόγο. Τίποτα σε αυτό το συγκλονιστικό έργο δεν είναι με μέτρο. Πρόκειται για ένα ανεπανάληπτο τσουνάμι υπερβολής σε μια υπερπεριπέτεια, για έναν υπεραγώνα δύο υπεραντιπάλων που υπερμονομαχούν μέσα από μια υπερσυγκηνιτική, υπερηρωική, υπερεπική, υπερφαντασμαγορική, υπερπεριγραφική, υπεραναμέτρηση. Μπροστά σε αυτήν την υπερεπίθεση, όλες οι άμυνες του αναγνώστη υπερσαρώνονται. Ο ίδιος μπαίνει "με τα χίλια" μέσα στην ιστορία και ζει το κάθε δευτερόλεπτο, νιώθει την κάθε αγωνία, δίνει κι αυτός το αίμα του, χύνει και αυτός τον ιδρώτα του χωρίς να πάρει την παραμικρή ανάσα. Ο συγγραφέας τον κάνει έρμαιό του, του παίρνει το μυαλό και την ψυχή, αλλά στο τέλος του τα δίνει όλα πίσω στο δεκαπλάσιο.Πρόκειται πραγματικά για μια εμπειρία που βιώνεται στο κάθε κύτταρο, για μια πέμπτη συμφωνία, για ένα συγγραφικό θαύμα, κολοσσό στην παγκόσμια βιβλιογραφία.

Only a genius could fit thousands of years of human existence in a few pages and create a true epos only in five days. A human epos, a blistering adventure of the eternal battle between man and machine.Inspired by the legendary duel in chess, of Garry Kasparov with an advanced computer, the achievements of ultramarathon Dean Κarnazes and the film "Terminator", the "polemarch" writer finds opportunity to describe another great battle between two opponents who refuse to give up for any reason. Nothing in this exciting project is in moderation. This is a massive tsunami of exaggeration in this super-adventure, in a super-battle between two super-rivals, facing a super-emotional, super-heroic, super-epic, super-spectacular, super-descriptive, super-encounter.In this super-attack, all the defenses of the reader are super-swept. The reader is absorbed by the story and is living every second, feels the agony and shares the same problems in this breathtaking story. The author makes him his prey, captivates his mind and soul, but in the end he gives back ten times more. This is truly an experience that you feel in each cell, for a fifth symphony, for a writers' colossal marvel in world literature.

Αγωνιστικοί χαιρετισμοί

Κονσέρτο στην άκρη της γης

Τρεις άνθρωποι, ολότελα διαφορετικοί μεταξύ τους, φτάνουν ταυτόχρονα στην άκρη της γης για να πιουν το μαγικό βότανο που πραγματοποιεί τρεις ευχές.

Ποιος όμως πρέπει να πιει το βότανο και ποιος θα επικρατήσει; Ο πιο καλός; Ο πιο τυχερός; Ο πιο βίαιος; Ο πιο έξυπνος; Ο πιο κακός; Ο πιο δυνατός ή ο πιο πονηρός;

Θ' ακολουθήσει μια πάλη απόψεων όπου, με έναν πολύ απλό τρόπο, ξεδιπλώνεται η πολυπλοκότητα των χαρακτήρων και γεννιούνται ερωτήματα, σ' ένα έργο γεμάτο νεύρο και ζωντάνια, το οποίο ο συγγραφέας έγραψε σε ηλικία μόλις είκοσι τριών ετών.