Κριτική Βιβλίου “Μασιμίλα Ντόνι” του Honore de Balzac

Στη Βενετία του 1820 συναντάμε τη Μασιμίλα Ντόνι, η οποία είναι γυναίκα του δούκα Κατανέο. Έχοντας αποκτήσει αρχές καλογραιών επιθυμεί το σπίτι της να είναι ενάρετο όπως και η ζωή της. Όταν όμως η Μασιμίλα θα διαμαρτυρηθεί στον σύζυγό της για την αδιαφορία του, τότε ο ίδιος θα της προτείνει να βρει έναν νέο σύντροφο αφού ο ίδιος δεν επιθυμεί να έχει ερωτικές σχέσεις μαζί της. Μας γίνεται αμέσως γνωστό ότι ο δούκας παντρεύτηκε τη Μασιμίλα μόνο και μόνο για να αποκτήσει τον τίτλο τιμής. Επίσης, είναι λάτρης της όπερας και της Ντίντι, τραγουδίστριας της όπερας και προστάτης της. Η Ντίντι ήρθε στη Βενετία για να τραγουδήσει στην όπερα του Ροσίνι “Ο Μωυσής στην Αίγυπτο”.
Ο Εμίλιο Μέμι είναι ο νεαρός πρίγκιπας του Βαρέζε, ο οποίος λατρεύει τη Μασιμίλα και εντός του αναπτύσσεται ένας έρωτας μεγάλος και βαθύς αλλά πλατωνικός. Σέβεται τη Μασιμίλα και δεν προχωράει ένα βήμα παρακάτω.
Επιστρέφοντας ο Εμίλιο στο παλάτι του, θα βρει τη Ντίντι και τον Κατανέο. Ένα μπέρδεμα θα δημιουργηθεί καθώς δεν γνώριζε ότι είχε ενοικιαστεί από τον Κατανέο για τον ίδιο και τη Ντίντι. Αυτό θα προκαλέσει αναστάτωση και θα δούμε τον Εμίλιο να πέφτει στην παγίδα της, αφού η ίδια τον ερωτεύεται σφόδρα.
Στις σελίδες του βιβλίου ξετυλίγεται και η ιστορία της όπερας του Ροσίνι “Ο Μωυσής στην Αίγυπτο” δια στόματος Μασιμίλα.
Αγαπημένο μου απόσπασμα είναι στη σελίδα 35: «Μερικές στιγμές, του αρκούσε να δει τους όμορφους μαύρους βόστρυχους του λατρεμένου κεφαλιού της, πιασμένους σε ένα χρυσό πέταλο καθώς γλιστρούσαν απ' τις δύο μεριές του μεγάλου μετώπου της σε λαμπρές τρέσες, για ν' ακούσει με τ' αφτιά του τούς επιταχυνόμενους χτύπους από το αίμα του που ανέβαινε κατά κύματα, απειλώντας να σπάσει τις αρτηρίες της καρδιάς...»
Οι γνώσεις μου πάνω στον Μπαλζάκ είναι μικρές, καθώς έχω διαβάσει μόνο ένα ακόμη βιβλίο του, το οποίο έχει τελείως διαφορετικό ύφος, στυλ και πλοκή. Παρόλα αυτά, αν και διαφορετικό και ελαφρώς πιο φλύαρο από το “Συνταγματάρχης Σαμπερ”, μου άρεσε εξίσου.
Η ιστορία του βρίθει πολλών γνώσεων μουσικής. Ο συγγραφέας κατορθώνει να κερδίσει τους αναγνώστες του και μας προσφέρει μία ιστορία αγάπης πλημμυρισμένη από τα ήθη εκείνης της εποχής, τον συναισθηματικό κόσμο των ανθρώπων, οι οποίοι άλλοτε ήταν αυθόρμητοι και άλλοτε μυστικοπαθείς. Το πάθος και ο πόθος συγκρούονται με την αγνότητα της αγάπης και οι τύψεις διαχέονται στην ψυχή του πλατωνικού έρωτα. Το τέλος του είναι ανατρεπτικό, μιας και δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη να επιλέξει την πορεία των ηρώων του, με κυριότερους τον Εμίλιο, τη Μασιμίλα και τη Ντίντι.
Το στοιχείο που με εξέπληξε είναι ότι συμπεριέλαβε εντός του κειμένου στοιχεία μυθολογίας. Παρομοίωσε τη Μασιμίλα με την Ήρα για τη μεγαλοπρέπειά της και την ανέραστη πλευρά της. Τοποθετήθηκε στις προσωπικότητες της Ήρας και της Άρτεμης, η οποία, δεύτερη, καθότι πάναγνη ερωτεύτηκε και την ερωτεύτηκαν. Βέβαια, κάπου αργότερα στο κείμενο ανατρέπεται το στοιχείο της ανέραστης και της μη ερωτεύσιμης Ήρας.
Το κομμάτι που με άφησε αδιάφορη είναι αυτό της ανάλυσης της όπερας. Ίσως γιατί η όπερα δεν είναι από τα αγαπημένα μου είδη. Αν η έκτασή του ήταν μικρότερη, θεωρώ ότι δε θα με κούραζε.
Πρέπει να σχολιάσω την εξαιρετική εισαγωγή του Max Milner, ο οποίος μας ξεδιπλώνει την ιστορία του πονήματος με απόλυτα κατανοητό τρόπο. Η μετάφρασή της έγινε από την Έφη Κορομηλά, μία από τις καλύτερες μεταφραστικές φωνές της σύγχρονης εποχής. Επίσης, στο τέλος συναντάμε τα δύο Επίμετρα του Στέφαν Τσβάιχ για τον Μπαλζάκ, σε μετάφραση του Γιώργου Μαραγκού –εξίσου εξαίρετο μεταφραστή–, ως γενικότερη μορφή της λογοτεχνίας και αναλύοντας κάποια από τα έργα του.
Αναμφισβήτητα, τέτοια πονήματα αξίζουν να μεταφραστούν και να μελετηθούν από τους αναγνώστες!





Βασιλική Διαμάντη