Ερώτηση 1η: Πώς θα χαρακτηρίζατε το βιβλίο σας “Οι κρίκοι της πόλης”;
Χ.Μ.Χ.: Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, όπου η μυθοπλασία συνυφαίνεται με την ψυχολογία των ανθρώπινων σχέσεων.
Ερώτηση 2η: Πόσο σας επηρέασε η εμπειρία σας ως ψυχολόγου στη συγγραφή του συγκεκριμένου βιβλίου;
Χ.Μ.Χ.: Είναι αλήθεια ότι έχω αντλήσει από κει αρκετό υλικό. Ίσως και να ήθελα να κλείσω κάποιους λογαριασμούς από αυτόν τον κύκλο ζωής. Μάλλον δεν ήταν τυχαίο πως η ιδέα του ψυχιάτρου, ο οποίος ήταν ο πρώτος ήρωας που εμπνεύστηκα, ξεπρόβαλε όταν άρχισα να σκέφτομαι την επικείμενη συνταξιοδότησή μου.
Ερώτηση 3η: Η αναπηρία παίζει σημαντικό ρόλο στην ιστορία του βιβλίου σας. Για ποιον λόγο θελήσατε να την συμπεριλάβετε, για λόγους ευαισθητοποίησης του κοινού ή είχατε κάποιον άλλο σκοπό;
Χ.Μ.Χ.: Με ενδιαφέρει να προβληματιστούν οι αναγνώστες γύρω από τη διαφορετικότητα και να σκεφτούν πέρα από το κοινωνικά στερεότυπα. Εύκολα θα διαπίστωναν, διαβάζοντας και τ’ άλλα βιβλία μου, ότι με απωθεί ο στιγματισμός και η προσθήκη μιας εύκολης ετικέτας-εξήγησης, επειδή οδηγούν αναπόφευκτα στη βία, τον ρατσισμό και την περιθωριοποίηση όποιου δεν κατανοούμε την πραγματικότητά του. Η αναπηρία όμως, σε όλες τις εκφάνσεις της, είναι ένα θέμα που με συγκινεί. Ευαισθητοποιήθηκα σε αυτό σταδιακά, τόσο μέσα από τη δουλειά μου όσο και από προσωπικές εμπειρίες. Θαύμασα τον τρόπο με τον οποίο κάποια άτομα αντιμετώπισαν τα προβλήματα που βίωναν. Δεν είναι εύκολη η αποδοχή της αναπηρίας-συχνά αδιαμαρτύρητα- ενώ εμείς προσφέρουμε απλόχερα τον οίκτο ή την αδιαφορία μας, στιγματίζουμε ή κρίνουμε εύκολα τόσο τους ίδιους όσο και την οικογένειά τους, δίχως να υπεισέλθουμε βαθύτερα. Στα χαρίσματα, τις επιθυμίες ή τις αδυναμίες των ανθρώπων αυτών, όπως και στη λαχτάρα τους να ενταχθούν ισότιμα στην κοινωνία, προκειμένου να αποκτήσουν την αίσθηση μιας ολοκληρωμένης ζωής.
Ερώτηση 4η: Ο θάνατος και η απώλεια είναι κομμάτια της ιστορίας σας. Πολλοί άνθρωποι μετά τον θάνατο του δικού τους ανθρώπου κλείνονται στους εαυτούς τους και ζουν μέσα στην κατάθλιψη. Ως ειδικός ποιες λύσεις θα προτείνατε για να ξεφύγει κάποιος από αυτή την ασθένεια που βασανίζει εκατομμύρια κόσμο;
Χ.Μ.Χ.: Η αναντίρρητη αλήθεια της ζωής είναι ο θάνατος. Στους ‘Κρίκους της πόλης’ η απώλεια αγαπημένων προσώπων ωθεί τους ήρωες στη διαχείριση του πένθους, η οποία είναι πολύ προσωπική υπόθεση. Καθένας χρειάζεται τον δικό του χρόνο επούλωσης των τραυμάτων της απώλειας ή υιοθετεί στρατηγικές αντιμετώπισης που συχνά μοιάζουν περίεργες ή και παράλογες. Η κατάθλιψη, όπως σωστά αναφέρετε, είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος αντίδρασης, αλλά η διάρκεια και η σοβαρότητά της διαφέρει από άτομο σε άτομο και χρήζει εξατομικευμένης ψυχικής βοήθειας. Οι διαστάσεις που σωστά της αποδίδετε δείχνουν ότι κάτι πάει στραβά με τις σύγχρονες κοινωνίες, οπότε και οι συλλογικές δράσεις θα βοηθούσαν παράλληλα με τις ατομικές. Ίσως γι’ αυτό επιμένω στους κρίκους της πόλης, δηλαδή σε μια ανθρώπινη αλυσίδα σχέσεων.
Ερώτηση 5η: Η κοινωνική προσφορά προς τον συνάνθρωπό μας αγγίζει με ευαισθησία τον αναγνώστη. Πόσο σημαντική θεωρείτε πως είναι να βοηθάμε τον διπλανό μας όπου και όσο μπορούμε;
Χ.Μ.Χ.: Η αλληλεγγύη πιστεύω ότι εκφράζει την ανθρώπινη υπόστασή μας, αλλά βιώνουμε μια ξεχωριστή χαρά μέσα από την ανιδιοτελή προσφορά μας. Συνήθως βοηθούμε, συνειδητά ή ασυνείδητα, μέσω της επιστήμης ή της τέχνης, του χαρακτήρα ή της οικονομικής μας δυνατότητας. Από την άλλη πλευρά, η κοινωνία μας μοιάζει όλο και πιο αλλοπρόσαλλη. Ο καταναλωτισμός και η οικονομική κρίση, η αποξένωση και τα ατομικά μας προβλήματα στο συνεχές κυνηγητό μιας ‘στενών ορίων επιτυχίας’, που φαντάζει ως καταξίωση, μας απομακρύνουν από μια πιο ουσιαστική-προσωπική προσφορά, όσο μικρή ή μεγάλη κι αν είναι αυτή. Πολλές φορές άκουσα από πελάτες ή φοιτητές μου ότι τους επηρέασε μια κουβέντα ή χειρονομία μου, την οποία ούτε θυμόμουν. Έχω, λοιπόν, καταλήξει -πεποίθηση που περνά και στο βιβλίο μου- ότι μια απλή κι αυθόρμητη προσέγγιση ενός συνανθρώπου μας μπορεί να αλλάξει τη ζωή του (συχνά κι… ευτυχώς εν αγνοία μας).
Ερώτηση 6η: Προδοσία και αγάπη. Όλοι έχουν βιώσει και τα δύο. Γιατί ο άνθρωπος έχει αυτή τη διττή υπόσταση; Ποια είναι η άποψή σας;
Χ.Μ.Χ.: Φαίνεται πως η ταυτότητα του ανθρώπου αποτελείται από δίπολα: αγάπη και προδοσία, προσκόλληση και απώλεια, επιβίωση και δημιουργικότητα. Επειδή όμως είναι δύσκολο να ερμηνεύσω τα μυστήρια αυτά του έρωτα και της ζωής, γράφω… μυθιστορήματα. Καθώς και στα συναισθήματά μας υπάρχουν διαβαθμίσεις, αυτές θα επηρεάσουν την τροπή των πραγμάτων. Επιπλέον, οι ερμηνείες που δίνουμε σε θέματα που προκύπτουν στις σχέσεις μας-φιλικές ή ερωτικές- μπορεί να διευρύνουν τυχόν ρωγμές και χάσματα. Αν επιμείνουμε στη θέση μας, αντί να συζητήσουμε ώστε να λυθεί μια παρεξήγηση ή να κατανοήσουμε τη διαφορετική οπτική του άλλου σε συγκεκριμένη στιγμή, κινδυνεύουμε να καταστρέψουμε δεσμούς και να μπερδευτούν οι ευθύνες της προδοσίας. Οι σχέσεις περνούν κατά καιρούς κρίση και τότε κρύβουμε την ευαισθησία μας ή την πληγωμένη μας υπερηφάνεια ακόμα
και κάτω από μια σκληρότητα. Οι σχέσεις όμως, για να ανθίσουν, θέλουν τρυφερό λόγο και διάθεση επικοινωνίας.
Ερώτηση 7η: Απαγορευμένες ουσίες και απεξάρτηση. Άλλο ένα κοινωνικό θέμα, το οποίο θίγετε μέσα στις σελίδες του βιβλίου σας. Εύκολα κάποιος πέφτει σε αυτές και δύσκολα απεγκλωβίζεται. Πόση δύναμη ψυχής χρειάζεται για να καταφέρει να βγει από αυτό το σκοτεινό και δύσβατο μονοπάτι των ουσιών, του αλκοόλ και κάθε άλλης εξαρτησιογόνας ουσίας;
Χ.Μ.Χ.: Ο εθισμός και η εξάρτηση από ουσίες ή καταστάσεις(πχ χαρτοπαιξία) είναι ένα πρόβλημα τόσο παλιό όσο και ο άνθρωπος. Η λογοτεχνία μας έχει χαρίσει αριστουργήματα από συγγραφείς που υπήρξαν και οι ίδιοι θύματα-συχνά χωρίς σωτηρία- των παθών τους. Αν και ελάχιστα ασχολήθηκα ως ειδικός με τα θέματα αυτά, μου προκαλούσε πάντα το ενδιαφέρον η έξαρσή τους, όπως την παρατηρούσα στη νεοελληνική κοινωνία. Η θεραπεία και η απεξάρτηση από ουσίες είναι όντως δύσκολη υπόθεση και δεν αρκεί η δύναμη ψυχής των ατόμων αυτών. Οι πιο πρόσφατες ψυχολογικές έρευνες όμως τονίζουν τη σπουδαιότητα των κινήτρων τους, προκειμένου να πετύχουν τον απεγκλωβισμό τους. Στο μυθιστόρημά μου παρουσιάζω τόσο τον ψυχικό όσο και τον νοητικό αγώνα που δίνουν, καθώς και την ανάγκη τους να τους δούμε ως πρόσωπα.
Ερώτηση 8η: Η δύναμη της πίστης στο μυθιστόρημά σας διαφαίνεται σε όλο της το φάσμα. Φοβηθήκατε μήπως κατηγορηθείτε για ‘προσηλυτισμό’ σε μια κοινωνία που απομακρύνεται από το Θεό; Ποια είναι η έννοια της πίστης για εσάς και τι ρόλο παίζει στη ζωή σας;
Χ.Μ.Χ.: Δύο τα ερωτήματα και δύσκολες οι απαντήσεις. Καθώς η ιστορία μου εξελίσσεται στη Θεσσαλονίκη, πόλη με πλούσιο ιστορικό, θρησκευτικό και πολιτισμικό τοπίο, ήθελα αυτό να αντανακλά και στους ήρωές μου. Προέρχονται από διάφορα μέρη της Ελλάδας και του κόσμου, και καθώς δεν είναι μονοδιάστατοι, δεν διστάζουν να έρθουν σε επαφή με νέες γι’ αυτούς εμπειρίες. Έτσι προέκυψε και η ιστορία με το Άγιο Όρος. Φοβάμαι όμως ότι σήμερα η… προοδευτική μας σκέψη περιορίζεται στον διαλογισμό και τον θαυμασμό μας για τους βουδιστές μοναχούς, ενώ ισοπεδώνουμε τον αγώνα των ορθοδόξων μοναχών, στους οποίους εναποθέτουμε όλες τις προκαταλήψεις μας (βλέπε γενικεύσεις και άστοχες ερμηνείες) ή την απογοήτευσή μας από κάποιους εκπροσώπους του κλήρου.
Η πίστη (στον Θεό, τον άνθρωπο, μια ιδεολογία κλπ) είναι μια αδιαμφισβήτητη ανθρώπινη ανάγκη και όχι ίδιον ημών των ορθοδόξων χριστιανών. Μακάρι να έγραφα τόσο καλά όσο η αγαπημένη μου συγγραφέας Nicole Krauss, που στα βιβλία της αναλύει πότε δογματικές θέσεις και πότε ήθη κι έθιμα που σχετίζονται με την εβραϊκή της παράδοση. Δεν νομίζω πως το κάνει για προσηλυτισμό, αλλά για να κατανοήσουν οι αναγνώστες το κοινωνικό πλαίσιο των ηρώων της, μέσα στο οποίο εντάσσεται και η θρησκευτική τους ταυτότητα. Καθώς δεν γράφω εναλλακτική (θρησκευτική) λογοτεχνία, δεν έχω τέτοιο φόβο ούτε παρόμοια πρόθεση. Με συγκινεί ωστόσο η πίστη των απλών ανθρώπων, σε κάθε δύσκολη ώρα, στη ‘βέβαιη ελπίδα τους’, την Παναγία. Μακάρι να πίστευα με τη δική τους θέρμη. Ελπίζω, πάντως, αυτό που βιώνω ως θρησκευτικότητα να είναι κάτι παραπάνω από πίστη σε ένα ανώτερο ον.
Ερώτηση 9η: Τι θα θέλατε να πείτε στους αναγνώστες σας;
Χ.Μ.Χ.: Ελπίζω να δημιουργηθεί κι ένας κρίκος με τους αναγνώστες μου, καθώς θα ταξιδεύουν σε ιστορίες που εξελίσσονται στη Θεσσαλονίκη από τις αρχές του αιώνα ως το 2012. Εύχομαι να αγαπήσουν και να ταυτιστούν με κάποια πρόσωπα του μυθιστορήματός μου, τα οποία βιώνουν μια ποικιλία εμπειριών και αναγκών ζωής. Αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες με θάρρος, αισιοδοξία και την επίγνωση πως καμιά σχέση δεν είναι δεδομένη. Αρνούνται να αγκιστρωθούν στη νοσταλγία και, δίχως να αρνηθούν το παρελθόν τους, γεύονται τις χαρές που φέρνει η κάθε περίοδος ζωής. Όπως, φαντάζομαι, και οι αναγνώστες μου!
Ερώτηση 10η: Θα θέλατε να μας πείτε μερικά λόγια για το επόμενο συγγραφικό βήμα σας;
Χ.Μ.Χ.: Αναφέρεται στη ζωή μιας γυναίκας, αλλά είναι λίγο νωρίς να μιλήσω γι’ αυτήν. Θα ήθελα όμως, εδώ, να σας ευχαριστήσω για τις ενδιαφέρουσες ερωτήσεις, και στη συνέχεια να εκφράσω ευχαριστίες στον εκδότη μου κ. Γιάννη Χουτόπουλο, για την εξαιρετική επιμέλεια του βιβλίου μου ‘Οι κρίκοι της πόλης’, εκδόσεις Κύφαντα, όπως και στη συνεργάτιδά του κ. Βαρβάρα Τοτόμη για την επιμέλεια του εξωφύλλου.
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ για τη συνέντευξη που μου παραχωρήσατε! Εύχομαι κάθε επιτυχία και καλοτάξιδα τα βιβλία σας!!!
Η Χρυσούλα Μελισσά-Χαλικιοπούλου γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Ψυχολογία και μετά την εκπόνηση του διδακτορικού της στο ΕΚΠΑ, με υποτροφία του Ιδρύματος “Αλ. Ωνάσης”, εργάστηκε ως ψυχολόγος στην ΕΛΕΠΑΑΠ και στο Κέντρο Παιδοψυχικής Υγιεινής του ΙΚΑ Θεσσαλονίκης. Παράλληλα δίδασκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (ΤΕΦΑΑ), στη Σχολή Νηπιγωγών και την Παιδαγωγική Ακαδημία Θεσσαλονίκης. Από το 1991 ως το 2014 ήταν Καθηγήτρια Ψυχολογίας ΤΕΙ Θεσσαλονίκης. Στην πόλη αυτή ζει και σήμερα με τον άντρα της και τα δυο τους παιδιά.
“Οι κρίκοι της πόλης” είναι το τρίτο έργο της στο χώρο της λογοτεχνίας. Προηγήθηκε το εφηβικό μυθιστόρημα “Πού ανήκω επιτέλους;”, από τις Εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη (Σεπτέμβριος 2016), το οποίο ήταν ανάμεσα στα δέκα υπό βράβευση βιβλία του Public στον χώρο της εφηβικής λογοτεχνίας για το 2017, και ακολούθησε το συλλογικό μυθιστόρημα “Μη μου λες το γιατί”, από τις Εκδόσεις Δωδώνη(Φεβρουάριος 2017).
(2018) Οι κρίκοι της πόλης, Κύφαντα
(2016) Που ανήκω επιτέλους;, Σιδέρη Μιχάλη
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2017) Μη μου λες το γιατί, Δωδώνη
Οι κρίκοι της πόλης
Η συγγραφέας, μέσα από τη ζωή πέντε οικογενειών, που ανήκουν σε ένα ευρύ κοινωνικό φάσμα, μας χαρίζει ένα ψυχογράφημα με συναρπαστική πλοκή. Σε μια σειρά παράλληλων ιστοριών -που τέμνονται καθώς αναπτύσσονται μέσα από αρθρωτές αφηγήσεις- συναντώνται σταδιακά οι πρωταγωνιστές και ο αναγνώστης τους παρακολουθεί στις διαδρομές του χρόνου. Η Θεσσαλονίκη γίνεται το μέρος όπου τα βασικά πρόσωπα, προερχόμενα από διάφορα μέρη της Ελλάδας αλλά και του κόσμου, κρίκοι μιας ανθρώπινης αλυσίδας, θα ενώσουν τελικά την τύχη τους. Ο έρωτας και η φιλία, ο πόνος και ο θάνατος τους σημαδεύουν, πέρα από λόγια. Και τους ζητούν να δώσουν νόημα στην ύπαρξή τους, μέσα από μια νέα ματιά ζωής.
Που ανήκω επιτέλους;
Μέσα από μια σύγχρονη ιστορία παρουσιάζονται οι διαφορετικοί χαρακτήρες δύο παιδιών. Η Αννέτα είναι ένα μαύρο κορίτσι, υιοθετημένο από λευκούς γονείς. Με αυτούς αλλά και την υπόλοιπη οικογένειά της -παππού, γιαγιάδες και νονά- συζητά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Αν και δεν βρίσκει πάντα λύσεις στις συμβουλές ή τις διδακτικές ιστορίες τους, αναγνωρίζει την αγάπη και την κατανόηση που της δείχνουν. Ο Βασίλης είναι ο συμμαθητής που την κακομεταχειριζόταν κρυφά και φανερά, αλλά γίνεται τελικά -χάρη στον έξυπνο και καλοσυνάτο τρόπο της- ένας πιστός φίλος. Έχει όμως κι αυτός τα δικά του προβλήματα, με το διαζύγιο των γονιών του. Η φιλία τους θα ανθίσει από την έκτη δημοτικού ως το τέλος του λυκείου, αλλά και θα δοκιμαστεί. Οι σκέψεις και η συμπεριφορά των παιδιών αλλάζουν μέσα από διάφορες εμπειρίες -όπως τα ταξίδια τους και η επαφή με άλλους πολιτισμούς και ανθρώπους, οι εφηβικοί τους έρωτες, οι αρρώστιες, που αγγίζουν ακόμα και τη νεαρή ηλικία- και επηρεάζονται από τη στάση των ενηλίκων. Φυσικά αλλάζουν κι αυτοί μαζί με τα παιδιά κι έτσι τίποτα (σχέσεις, φιλίες και έρωτες) δεν εξελίσσεται όπως αρχικά φαινόταν.
Στο βιβλίο αυτό η συγγραφέας κάνει ένα... παιχνίδι γύρω από τον τρόπο που σκέφτονται οι ενήλικες και τα παιδιά, καθώς αναπτύσσονται παράλληλα οι ζωές τους. Ο τρόπος γραφής της αλλάζει και στις δύο περιπτώσεις, όπως και από κεφάλαιο σε κεφάλαιο, ακολουθώντας με τρυφερότητα το πέρασμα των πρωταγωνιστών της στην ενηλικίωση.
Μη μου λες το γιατί
Ένα δραματικό ψυχογράφημα, με ήρωες διαφορετικών προελεύσεων, που εμπλέκονται χωρίς να γνωρίζονται, μέσα από την προσωπική ιστορία της ζωής τους, η οποία τελικά συγκλίνει σε ένα και μοναδικό πρόσωπο.
Ο Στέφανος Κουρτέσης, ο κεντρικός ήρωας του έργου, είναι μια προσωπικότητα που συναρπάζει και απωθεί, με την απίστευτης σκληρότητας συμπεριφορά του και τον χυδαίο τρόπο με τον οποίο τσαλαπατά και εκμεταλλεύεται τους πάντες γύρω του, προκειμένου να επιτύχει την προσωπική του ευδαιμονία, όπως τουλάχιστον αυτός την αντιλαμβάνεται.
Οι γυναικείοι χαρακτήρες, που αποτελούν τον στόχο τού πρωταγωνιστή της ιστορίας, στριφογυρίζουν σαν χορεύτριες σε γαϊτανάκι, γύρω από τον γοητευτικό εγκληματία, και αντιδρούν η κάθε μία με τον δικό της μοναδικό τρόπο, σημείο που αποτελεί και το πλέον γοητευτικό παράδοξο του μυθιστορήματος.
Συναρπαστικός στην πολυπλοκότητά του και ο χαρακτήρας της γυναίκας του κεντρικού ήρωα, η οποία, οδηγημένη από τον φόβο και την ανασφάλεια, τοποθετεί ηθελημένα τον εαυτό της σε μια αδιανόητη κατάσταση, ώσπου η μοίρα να τη φέρει αντιμέτωπη με το πιο κρυφό μυστικό της.
Το απροσδόκητο τέλος αποτελεί μία ευφάνταστη έκπληξη για τον αναγνώστη και κλείνει με τον καλύτερο τρόπο μία συναρπαστική αφήγηση. Το παρόν έργο, το οποίο διαβάζεται απνευστί, αποτελεί μία επιτυχημένη συλλογική προσπάθεια.
Εύα Ρασούλη
Συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου