Έντονη προσωπικότητα καθώς είναι, υπογράφει πολλά του πονήματα με ψευδώνυμα. Τα ψευδώνυμά του έχουν επίδραση κυρίως από την Ελλάδα. Λάτρευε τον Σωκράτη και τον Πλάτωνα και μελέτησε όχι μόνο τα έργα τους αλλά και τον βίο τους και τις προσωπικότητές τους.
Στη σελίδα 20 μας λέει: «Ο πατέρας μου ήταν ένας ηλικιωμένος. Ποτέ δεν κατάφερα να τον δω διαφορετικά. Το ντύσιμό μου με έκανε να δείχνω μεγάλος. Πόσο με στεναχωρούσε που, μικρός ακόμα, έπρεπε να φοράω μακριά παντελόνια! Ρίχτηκα στη μελέτη χωρίς να χαρώ τη νιότη μου. Δεν ένιωσα τη ζωή μου να απλώνεται μπροστά μου σε όλο της το μάκρος, με το ενδιαφέρον και την αίσθηση που αυτό προκαλεί. Η μόνη μου παρηγοριά ήταν το πνεύμα μου: αναπτύχθηκε τρομαχτικά. Δοσμένος στη μελαγχολία και την ειρωνεία, ένιωθα ήδη μεγάλος στα οχτώ μου χρόνια – δεν υπήρξα ποτέ νέος. Προικισμένος πνευματικά, ωστόσο, κατάφερα να ανυψωθώ πάνω από οτιδήποτε είχε να κάνει με τη ζωική πλευρά της ανθρώπινης φύσης [...] Από τα παιδικά μου χρόνια κιόλας ένα βέλος θλίψης έχει θαφτεί μες στην καρδιά μου».
Μετά την ανάλυση του βίου του μεταβαίνουμε στο πρώτο μέρος του πονήματος. Εκεί θα βρεθούμε μπροστά στις σκέψεις του, τις τοποθετήσεις του, την κατανόηση της ψυχοσύνθεσής του μέσα από κάποιες σελίδες του ημερολογίου του. Οι βασικές του αρχές, οι πεποιθήσεις του, οι στοχασμοί του, ο χαρακτήρας του και η ιδιοσυγκρασία του “ξεπηδούν” μέσα από τα κείμενα αυτού του ξεχωριστού και ιδιαίτερου ανθρώπου.
Στη σελίδα 48 μας λέει: «Γεύτηκα τους καρπούς του δέντρου της γνώσης. Ήταν μια στιγμιαία ηδονή και τίποτα παραπάνω. Έχω την εντύπωση ότι δεν ήπια από το κύπελλο της σοφίας, αλλά έπεσα μέσα του... Αφού δεν μπορούσα να ταιριάξω τα πράγματα στα μέτρα μου, παραιτήθηκα και έκανα πρωταρχικό μου μέλημα την αναζήτηση της Βασιλείας των Ουρανών. Όμως κανείς πρέπει πρώτα να γνωρίσει τον εαυτό του (γνώθι σαυτόν) προτού γνωρίσει οτιδήποτε άλλο».
Στη σελίδα 92 τοποθετείται ως εξής: «Ο Σωκράτης δεν κατάφερε να αποδείξει την αθανασία της ψυχής. “Αυτό με απασχολεί τόσο πολύ, που θα διευθετήσω τη ζωή μου σαν να ήταν η αθανασία γεγονός”, είπε στον εαυτό του. “Αν δε υφίσταται δεν πρόκειται να μετανιώσω, αφού ήταν δική μου επιλογή”. [...] Δεν ξέρω αν ο χριστιανισμός είναι αλήθεια, όμως θα διευθετήσω την πορεία της ζωής μου σαν να ήταν αλήθεια∙ θα επενδύσω τη ζωή μου σε αυτό. Αν αποδειχθεί εκ των υστέρων ότι δεν είναι αλήθεια, δεν θα μετανιώσω, αφού εγώ το επέλεξα».
Και μετά τις σελίδες του ημερολογίου του μεταβαίνουμε στην Ανθολόγηση κειμένων. Εκεί, θα μας ανοίξει την πόρτα σε επιλεγμένα κείμενά του. Ως πρώτο κείμενο είναι ένα απόσπασμα “Από την ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΙΡΩΝΕΙΑΣ ΜΕ ΣΥΝΕΧΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟΝ ΣΩΚΡΑΤΗ”. Είναι ευδιάκριτο ότι ο Σωκράτης τον γοήτευσε και τον μελέτησε όσο λίγοι μελετητές του. Αφουγκράστηκε την ιδιοσυγκρασία του και έδωσε εξηγήσεις που ελάχιστοι τόλμησαν. Όπως μας τονίζει στη σελίδα 176: «Ως πολίτης ο Σωκράτης δεν ήταν ένα σημείο σε κεντρομόλο ροπή στην περιφέρεια της πολιτείας, αλλά μια εφαπτόμενη σε διαρκή επαφή με τα προβλήματά της... Όσο αδύνατον κι αν ήταν για τον Σωκράτη να συμμορφωθεί με τα δρώμενα της πολιτείας, όσο κι αν αμφέβαλλε πως θα κατάφερνε κάτι με τον μέσο Αθηναίο πολίτη που το κράτος είχε αναλάβει να διαμορφώσει σταδιακά, μόνο στη νεολαία, την οποία η πολιτεία όφειλε να προστατεύσει, έβρισκε γόνιμο έδαφος για τις ιδέες του. Μόνο εκεί μπορούσαν οι σκέψεις του να ευδοκιμήσουν, διότι οι νέοι ζουν πιο οικουμενικά από τους μεγάλους. Ήταν φυσικό να στρέψει όλη του την προσοχή εκεί».
Το πιο εξαίσιο κομμάτι αφορά το κείμενο “ΑΠΟ ΤΟ ΕΙΤΕ-ΕΙΤΕ: ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΖΩΗΣ”. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι δύο αποσπάσματα. Το ένα βρίσκεται στη σελίδα 311: «Αντιλαμβάνομαι ότι δύο είναι οι δυνατότητες. Μπορείς να κάνεις είτε το ένα είτε το άλλο. Η ειλικρινής μου γνώμη όμως είναι ότι είτε το κάνεις είτε δεν το κάνεις, θα το μετανιώσεις». Στη σελίδα 328 μας μιλάει για τον γάμο: «Αυτό είναι το σπιτικό του γάμου: ήρεμο, ταπεινό, πλούσιο σε εναλλαγές. Γουργουρίζει σαν γάργαρο νερό, έχει τη δική του μελωδία, προσφιλέστερη από κάθε ήχο γι' αυτόν που την ξέρει. Δεν λαμπυρίζει πάρα μόνο όταν πέφτει μια λάμψη πάνω του' μόνο στο φεγγαρόφωτο αποκαλύπτει το μυστικό του. Αυτό είναι η συζυγική ζωή.»
Τέλος, το απόσπασμα που με εξέπληξε από τα κείμενα “ΑΠΟ ΤΙΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ” και αγάπησα είναι το ακόλουθο και βρίσκεται στη σελίδα 356: «Να ζεις σημαίνει να υπάρχεις σήμερα. Αυτός που τρομάζει με το αύριο δεν ζει στο σήμερα. Δεν μπορεί ο Θεός να τον φωτίσει, όλα γύρω του είναι ζοφερά και ανέλπιδα, ζει στην Κόλαση που ο ίδιος έχει φτιάξει. Εκείνος που έχει πίστη σώζεται με τη θεία ευλογία, εκείνος που δεν έχει βυθίζεται στον τρόμο. Και καμιά αμαρτία δεν τιμωρεί όσο αυτός ο τρόμος». Ενώ, η προσευχή στο οπισθόφυλλο με έκανε να λατρέψω το μυαλό του, την αμεσότητα του λόγου και την τόσο ευαίσθητη πλευρά του! «Πατέρα Επουράνιε,/ Μη μας βάλεις απέναντί Σου,/ πλάι στις αμαρτίες μας,/ αλλά βάλε μας πλάι Σου,/ απέναντι στις αμαρτίες μας,/ ώστε κάθε φορά που η σκέψη Σου μας αφυπνίζει/ αντί να αφυπνίζει την πλάνη μας/ να αφυπνίζει τη χάρη Σου,/ αντί να αφυπνίζει την απόσταση που μας χωρίζει/ να αφυπνίζει την εγγύτητα της σωτηρίας Σου».
Δηλώνω δεινή θαυμάστρια των εκδόσεων Κέδρος, όχι μόνο για την ποιότητα των βιβλίων τους αλλά κυρίως για τους συγγραφείς, λογοτέχνες, ποιητές και φιλοσόφους, των οποίων τα έργα τους με άφησαν εξαπίνης. Γνώρισα πονήματα και δημιουργούς που αγνοούσα.
Ο Søren Kierkegaard, πέραν του πρωτοπόρου φιλοσόφου, κατέχει μία εξίσου σημαντική “ταμπέλα”, αυτή του στοχαστή. Έχει χαρίσει σε εμάς σπουδαία έργα, ποικίλης κατηγοριοποίησης όπως είναι ο γάμος, η θρησκεία, η αγάπη και η ζωή. Κάθε κείμενο αποτελεί και μία αποκάλυψη. Το πάθος του για τη ζωή γίνεται η εναρκτήρια οδός να αποκαλυφθούν σε εμάς σκέψεις και φόβοι που καταδυναστεύουν τον νου μας. Προσπαθεί να απενεχοποιήσει τη σκέψη και την εμμονή για γνώσεις και εξέλιξη. Γίνεται ο οδοιπόρος όλων εμάς που προσπαθούν να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας και να κατανοήσουμε τον κόσμο που υπάρχει τριγύρω μας.
Για να καταλάβουμε όμως καλύτερα τα κείμενα μας και να κατανοήσουμε την ιδιοσυγκρασία αυτού του τόσο σπουδαίου σύγχρονου φιλοσόφου και στοχαστή μας παρουσιάζεται ένα σημαντικό αποσπασματικό αποτύπωμα από τις σελίδες του ημερολογίου του. Κάθε αναγνώστης που θα διαβάσει αυτό το εξαίρετο πόνημα θα μυηθεί στη ζωή και την ψυχοσύνθεση του Søren Kierkegaard. Η γνωριμία του μαζί του θα τον κερδίσει και θα αναζητήσει και άλλα έργα δικά του.
Η μετάφραση είναι προσεγμένη και μαρτυρά ότι έγινε πολύ καλή δουλειά από τον κύριο Κώστα Νησιώτη. Ο τίτλος του βιβλίου είναι εμβληματικός, καθώς ο Søren Kierkegaard βρίσκει το κεντρί της ύπαρξης και μας το προσφέρει με ευλάβεια και χωρίς τυμπανοκρουσίες ή στόμφο. Τουναντίον, με σεμνότητα και σύνεση μας δείχνει τον δρόμο της ευτυχίας σε κάθε μονοπάτι που διαβαίνουμε!
Γι' αυτό οφείλουμε να το διαβάσουμε και να το τοποθετήσουμε σε περίοπτη θέση στη βιβλιοθήκη μας! Πρόκειται για ένα από τα ελάχιστα MUST READ αναγνώσματα! Όπως μας λέει σε ένα του απόφθεγμα: «Όταν τολμάς, χάνεις για λίγο το βήμα σου. Όταν δεν τολμάς, χάνεις τον εαυτό σου». Μοναδικός ρήτορας, στοχαστής και φιλόσοφος, τον οποίο αξίζει να γνωρίσουμε όλοι μας!
Βασιλική Διαμάντη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου