Πέμπτη 2 Νοεμβρίου 2017

Κριτική βιβλίου “Στης καρυδιάς τον ίσκιο” της Γιώτας Φώτου


Μετά από αποχή δύο χρόνων, η συγγραφέας Γιώτα Φώτου έρχεται πάλι για να μυήσει τους αναγνώστες στον κόσμο της. Το βιβλίο μας μεταφέρει στις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και λίγα χρόνια μετά τη μέση του. Κεντρικοί ήρωες είναι η οικογένεια Λυμπέρη και η οικογένεια Ταρούση.
Η οικογένεια Λυμπέρη, είναι ίσως η πιο κακορίζικη από όλες του χωριού. Ο Θύμιος και η Άννα είναι γονείς πέντε παιδιών, της πρωτότοκης Θάλειας, της Αγαθούλας, της Φανούλας, της Αφροδίτης και του Φούσκα. Λόγω του στενόμυαλου Περικλή και της εγωπάθειάς του όλοι θα περάσουν δύσκολα. Η γιαγιά των παιδιών, Βαγγελιώ, θα πάρει τη λάθος απόφαση για το καλό της κόρης της. Μόνο που αυτή η λάθος απόφαση θα της δημιουργήσει πολλά και αλυσιδωτά προβλήματα. Θα ταχθεί στο πλευρό του κακού και αυτό θα αποβεί μοιραίο για όλη σχεδόν την οικογένεια. Αλλά το παρελθόν δε γυρνάει πίσω, όσο και αν το επιζητάμε.
Η οικογένεια Ταρούση είναι φτωχή οικογένεια, επίσης. Η Αγορή και ο Τόλιας είναι οι γονείς τριών αγοριών, του Θανασού, του Στέφου και του Αλκιβιάδη. Αλλά η άστατη ζωή του Τόλια θα φέρει ακόμα ένα αρσενικό στο σπίτι, τον Δημοσθένη.
Η Θάλεια και ο Δημοσθένης θα γνωριστούν και θα αγαπηθούν κάτω από τον ίσκιο της καρυδιάς, η οποία στέκει ακούραστος φρουρός των δύο σπιτιών.
21 Ιούνιου 1940, είναι η ημερομηνία ορόσημο για τη Θάλεια αλλά και για όλη την οικογένεια Λυμπέρη. Η συμφωνία με το κακό, θα γεννήσει κακό και θα ριζώσουν σκιές στο σπιτικό τους. Θα χρειαστεί να περάσουν ακριβώς 16 ολόκληρα χρόνια, μέχρι να αλλάξουν κάποια δεδομένα στην οικογένεια Λυμπέρη.
Για την Ταρούσαινα και τα παιδιά της θα έρθουν δύσκολα χρόνια. Το πέρασμα των Ιταλών, ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος, η επιστράτευση των γιων της, τα σκληρά χρόνια του Εμφυλίου Πολέμου και η μετανάστευση γίνονται μονόδρομος στις ζωές τους. Τα τρία αδέρφια θα πάνε στον Καναδά, και συγκεκριμένα στο Τορόντο, και ο άλλος στην Ουγγαρία.
Όλα τα αδέρφια, εκτός από τον Δημοσθένη, θα παντρευτούν. Οι περισσότεροι θα ολοκληρώσουν τις οικογένειές τους φέρνοντας στη ζωή τα παιδιά τους. Ο Δημοσθένης άτακτος και ασυμβίβαστος θα μπλεχτεί με γυναίκες, με τον τζόγο, με τη μαφία και όλων των ειδών τις παρανομίες με στόχο να πλουτίσει και να κάνει την εύκολη και άνετη ζωή. Μόνο που αυτή η ζωή κρύβει πολλές παγίδες και προκαλεί ακόμα περισσότερες τρικλοποδιές.
Τελικά ισχύει το ρητό: «Το μήλο θα πέσει κάτω από τη μηλιά»; Θα βρουν λύτρωση οι ήρωες; Θα καταφέρει αυτός ο έρωτας, της Θάλειας και του Δημοσθένη, να μείνει αναλλοίωτος στο χρόνο; Στην Ελλάδα δεν κατάφεραν να μείνουν μαζί, στον Καναδά θα καταφέρουν να υπερνικήσουν τα προβλήματα και τα εμπόδια που θα βρουν στο διάβα τους; Πόση αντοχή και πόσα όρια υπομονής κρύβουμε μέσα μας; Πόση δύναμη ψυχής μπορεί να έχει ο άνθρωπος; Μπορούμε να παλέψουμε ενάντια στο απροσδόκητο; Αν χάσουμε τα πάντα θα καταφέρουμε να ξανασηκωθούμε;
Θυμάμαι πολλές φορές τους μεγάλους να μου λένε: «Μην κοιμηθείς κάτω από “της καρυδιάς τον ίσκιο” γιατί θα ξυπνήσεις πιασμένη»

Σας παραθέτω δύο κομμάτια από το βιβλίο, που λάτρεψα και μου ανάβλυσαν θύμισες του παρελθόντος! «Δέντρο με ίσκιο βαρύ είναι η ζωή. Αν κάποιος χαλαρώσει κάτω από αυτόν τον ίσκιο, κινδυνεύει να χαθεί…» σελ. 217.
«Βαθιές ρίζες έχει το κακό, Θάλεια. Βαθιές!... Να, κοίτα αυτή την καρυδιά έξω. Μας τύλιξε απλώνοντας κλαδιά και ρίζες γύρω μας, δεν έχουμε από πού να φυλαχτούμε, δεν μπορούμε να αποφύγουμε τον ίσκιο, να ανοίξουμε δρόμο για τον ουρανό, να βάλουμε το φως μέσα. Μας τύλιξε και δεν είναι εύκολο να απαλλαγούμε από αυτή! Δεν έχουμε διέξοδο. Εδώ τη βρήκαμε, εμείς θα φύγουμε κι αυτή εδώ θα παραμείνει. Στέκει γερά! Μας έφαγε η καρυδιά, Θάλεια! Μας έφαγε!» βγήκαν τα πικρά λόγια της μάνας Άννας προς την πρωτότοκη κόρη της, σελ. 306-307.

Η συγγραφέας μας, Γιώτα Φώτου, χρησιμοποιεί πότε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, όπου ομιλήτρια είναι η Θάλεια, η οποία μας μιλάει για τη ζωή της, και πότε τριτοπρόσωπη, όπου μαθαίνουμε τα γεγονότα, τα οποία περιστρέφονται γύρω από τις δύο αυτές οικογένειες του χωριού της Ευρυτανίας.
Το βιβλίο είναι καλογραμμένο, με λιτή γραφή και με πλοκή που ρέει αβίαστα. Χωρίς να προκαλεί ανία ή ακατάσχετη φλυαρία. Αντιθέτως, διαβάζεται απνευστί χωρίς να κουράζει. Οι ήρωες είναι άνθρωποι με πάθη, προβληματισμούς και πολυδιάστατοι. Τα λάθη τους πολλά αλλά ουδείς αλάνθαστος. Τους αγάπησα όλους. Τον καθένα για τον δικό του ψυχικό σθένος και μεγαλείο. Άλλωστε, μέσα από τα λάθη τους γνώρισαν καλύτερα τη ζωή και προσπάθησαν να γίνουν καλύτεροι. Τα ήθη και τα έθιμα μιας μακρινής εποχής πλούσια και έντονα. Οι δεισιδαιμονίες και οι θρύλοι αναβιώνουν στην ιστορία του βιβλίου και η συγγραφέας μας δείχνει περίτρανα ότι αν ο άνθρωπος επιθυμεί μπορεί να ξεφύγει από κάθε κακό, γιατί εμείς καταφέρνουμε να ορίσουμε τη Μοίρα μας και να πάρουμε τα ηνία της ζωής μας στα χέρια μας. Επίσης, η μετανάστευση είναι ένα παλιό φαινόμενο, το οποίο δυστυχώς ανακυκλώνεται μέσα στο χρόνο. Η Ελλάδα διώχνει τα παιδιά της, αναγκάζοντάς τα να μεταβούν σε άλλες χώρες προκειμένου να αναζητήσουν μία καλύτερη ζωή και ένα πιο φωτεινό και ευοίωνο μέλλον. Τέλος, τα μηνύματα που απορρέουν κατά την ανάγνωση είναι σημαντικά και σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη πένα της Γιώτας Φώτου κάνουν το αποτέλεσμα άρτιο. Για όλα αυτά, τα οποία προανέφερα, πιστεύω ότι αξίζει να διαβαστεί!






Βασιλική Διαμάντη
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου